HEFC.edu.vn – Quan hệ từ là một phương tiện kết nối các từ, các câu và các đoạn văn trong Tiếng Việt. Việc sử dụng linh hoạt các cặp từ này giúp bài văn trở nên chặt chẽ, mượt mà hơn và dễ dàng đạt điểm cao. Hãy cùng theo dõi bài giảng của cô Trần Thu Hoa – giáo viên môn Tiếng Việt tại Hệ thống Giáo dục HEFC để biết cách vận dụng đúng và hiệu quả quan hệ từ trong viết văn.

Quan hệ từ là gì?

Quan hệ từ là những từ nối như và, với, hay, hoặc, nhưng giữa các từ và giữa các câu nhằm thể hiện mối quan hệ chặt chẽ giữa chúng.

Ví dụ: Tôi và bạn ấy cùng đạt 10 điểm.

Quan hệ từ và thể hiện mối quan hệ ngang bằng giữa tôi và bạn ấy khi cùng đạt điểm cao.

Chức năng của quan hệ từ trong Tiếng Việt lớp 5

Quan hệ từ đóng vai trò quan trọng trong thành câu. Chúng có chức năng liên kết từ, cụm từ và giúp liên kết các câu lại với nhau để tạo nên một câu văn logic, mạch lạc.

Nếu không sử dụng quan hệ từ, câu văn sẽ không có sự kết nối, lời văn sẽ mất tính liên tục và gây khó hiểu cho người đọc. Do đó, khi sử dụng quan hệ từ, học sinh cần hiểu rõ các đặc điểm của chúng và sử dụng một cách hiệu quả, phù hợp nhất trong câu.

Cách sử dụng quan hệ từ

Cả trong văn nói và văn viết, chúng ta thường phải sử dụng quan hệ từ. Thiếu quan hệ từ trong câu có thể làm thay đổi nghĩa hoặc làm cho câu không rõ nghĩa, gây hiểu lầm cho người nghe hoặc đọc. Dưới đây là một số ví dụ về trường hợp bắt buộc và không bắt buộc sử dụng quan hệ từ.

• Trường hợp bắt buộc phải dùng quan hệ từ: Tôi làm việc ở nhà mấy tuần nay. Trong câu này, nếu không dùng quan hệ từ “ở” thì câu sẽ thay đổi nghĩa hoàn toàn thành Tôi làm việc nhà mấy tuần nay.

Các cặp quan hệ từ thường dùng trong Tiếng Việt

Dưới đây là một số cặp quan hệ từ thường được sử dụng trong Tiếng Việt:

Biểu thị quan hệ: Nguyên nhân – Kết quả

• Vì … nên…
• Do … nên…
• Nhờ … mà…

Ví dụ: Vì cuối tháng này tôi thi học kỳ nên tôi phải học hành thật chăm chỉ.

Biểu thị quan hệ: Giả thiết – Kết quả; Điều kiện – Kết quả

• Nếu … thì…
• Hễ … thì…
• Giá mà … thì …

Ví dụ: Nếu năm nay tôi được học sinh giỏi thì bố mẹ sẽ thưởng cho tôi một chuyến du lịch.

Biểu thị quan hệ: Tương phản, đối lập

• Tuy … nhưng…
• Mặc dù … nhưng…

Ví dụ: Tuy ai cũng thắc mắc nhưng chúng tôi chẳng ai dám hỏi.

Biểu thị quan hệ: Tăng lên

• Không những … mà còn…
• Không chỉ … mà còn…

Ví dụ: Lan không những học giỏi mà còn múa rất đẹp.

Lưu ý: Các quan hệ từ là chỉ có một từ dùng để nối, còn cặp quan hệ từ phải có ít nhất 2 từ dùng để nối hai vế lại với nhau.

HEFC.edu.vn – Xem ngay các khóa học tiếng Việt tại HEFC để nắm trọn kiến thức ngữ văn và ôn thi vào lớp 6 với đạt điểm 9. Với bộ sách BỨT PHÁ 9+, bạn sẽ có những kiến thức đầy đủ và chi tiết nhất.

Bài tập vận dụng cơ bản và nâng cao về cặp quan hệ từ lớp 5

Dạng 1: Xác định quan hệ từ trong câu/bài

Đối với dạng bài này, học sinh cần xác định quan hệ từ và cặp quan hệ từ cho đúng dựa vào ý nghĩa của câu/bài.

Ví dụ: Thầy dạy võ rất ngạc nhiên vì thấy Nam có thể thông thạo rất nhanh các môn võ thầy truyền dạy. Trong câu trên, “vì” là quan hệ từ thể hiện mối quan hệ nguyên nhân – kết quả (nguyên nhân khiến thấy giáo ngạc nhiên là vì thấy Nam thông thạo các môn võ).

Dạng 2: Điền quan hệ từ/cặp quan hệ từ thích hợp

Với dạng bài này, học sinh cần chọn quan hệ từ hoặc cặp quan hệ từ phù hợp dựa vào nội dung và ý nghĩa của câu.

Ví dụ: Bông hoa hồng và hoa cúc đều đã héo rũ. Ở câu trên, ta sử dụng quan hệ từ “và” để thể hiện mối quan hệ ngang bằng giữa hoa hồng và hoa cúc.

Dạng 3: Đặt câu với quan hệ từ/cặp quan hệ từ cho trước

Phần này chúng ta cần nhận biết được quan hệ từ hay cặp quan hệ từ biểu thị ý nghĩa gì trong câu phù hợp với câu văn/đoạn văn được đưa ra.

Ví dụ: Giá mà mùa hè đã đến thì chúng tôi nhất định sẽ đi biển.

Như vậy, qua bài giảng trên, cô Thu Hoa đã giúp học sinh lớp 5 hiểu và xác định được các quan hệ từ và cặp quan hệ từ trong câu, cũng như cách sử dụng chúng trong từng câu văn. Đây là phần kiến thức rất quan trọng trong môn Tiếng Việt lớp 5 mà học sinh cần nắm vững ngay từ bậc tiểu học để không gặp khó khăn khi viết văn.

Đặc biệt, với những bạn yêu việc viết văn, mong muốn có được những bài tập làm văn hay và giàu cảm xúc, hãy luyện tập đến nhuần nhuyễn cách sử dụng các cặp từ quan hệ này.

Phụ huynh có thể hỗ trợ con trong quá trình học bằng cách đăng ký cho con tham gia chương trình HOCTOT. Với khóa học này, học sinh từ lớp 2 đến lớp 5 sẽ được xác định lộ trình học tập bài bản, rõ ràng giúp nắm vững kiến thức và tư duy thông qua hai khóa học “Trang bị kiến thức” và “Ôn luyện”.

HEFC.edu.vn – ĐĂNG KÍ NGAY CHƯƠNG TRÌNH HỌC TỐT để nhận các ưu đãi hấp dẫn.