Để kết thúc một năm và chuẩn bị cho sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, mâm cơm tất niên là một phần không thể thiếu trong phong tục của người dân Việt Nam. Đây là lúc gia đình sum họp, quây quần cùng nhau chia sẻ những câu chuyện trong một năm.

Để nhận tư vấn luật trực tuyến miễn phí, hãy gọi tổng đài: 1900.6568

1. Bữa Cơm Tất Niên là Gì?

Một trong những phong tục quan trọng của người dân Việt Nam vào dịp tết đến xuân về là tổ chức bữa cơm tất niên. Được xem như là lễ kết thúc một năm, bữa cơm tất niên đã tồn tại từ thời xa xưa. Mục đích của bữa cơm tất niên là để gia đình sum họp, trò chuyện về những điều đã trải qua trong năm cũ và chuẩn bị cho mục tiêu mới trong năm mới.

Tất niên có thể là một liên hoan cuối năm, một bữa tiệc tất niên là một phần trong nghi thức Tết để bước sang năm mới (Tết Tây). Đây là ngày gia đình sum họp, quây quần bên nhau. Vào dịp tất niên, các thành viên trong gia đình sẽ quây quần, sum họp để ăn bữa cơm tất niên, bữa cơm cuối cùng của năm cũ và chuẩn bị đón chào năm mới. Đây là thời gian để cùng nhau trò chuyện, nói về những chuyện đã diễn ra trong năm và để thảo luận về những mục tiêu mới. Đây cũng là dịp để gia đình sum họp lại sau một năm lao động vất vả.

Theo từ ngữ, “Tất” có nghĩa là xong, là hết, còn “niên” có nghĩa là năm. Vì vậy, “Tất niên” là chuẩn bị bước sang năm mới và kết thúc năm cũ. Đây là một phong tục truyền thống mang tính văn hóa cao của người Việt Nam. Mỗi năm, bữa cơm tất niên diễn ra vào ngày 29 hoặc 30 tháng Chạp Âm lịch.

Thông thường, người dân tổ chức bữa cơm tất niên vào buổi chiều hoặc buổi tối để các thế hệ trẻ và lớn tuổi trong gia đình cùng nhau quây quần bên mâm cơm tất niên. Thời điểm tổ chức bữa cơm này phụ thuộc vào công việc và thời gian của từng thành viên trong gia đình. Bữa cơm tất niên không chỉ có các thành viên trong gia đình, mà còn có thể mời thêm bạn bè và người thân đến tham dự. Đây là dịp để sum họp và chia sẻ về những điều đã trải qua trong năm. Vào cuối năm, những chuyện không vui và không may sẽ không được nhắc lại để tránh mang những điều không tốt vào năm mới.

Ngày cuối năm là thời điểm các công ty không thể tổ chức bữa cơm tất niên của công ty được vì nhân viên đã được nghỉ làm. Do đó, nhiều công ty đã chọn ăn tất niên trước ngày cuối cùng của năm Âm vào khoảng 1 đến 2 tuần hoặc vào dịp cuối cùng của năm Dương lịch.

Trong tiếng Anh, ăn tất niên được dịch là “Year End Party”.

2. Phong Tục Ăn Tất Niên Độc Đáo ở Ba Miền Việt Nam:

Việt Nam là một quốc gia có người dân sinh sống trên mảnh đất hình chữ S nhỏ bé nhưng lại có một lịch sử và văn hóa đa dạng và phong phú. Sự đa dạng này được thể hiện ở ba miền đất nước, mỗi miền có những phong tục riêng. Mâm cúng tất niên trong ba miền cũng có những đặc điểm riêng, nhưng vẫn có những món ăn cơ bản mang đậm nét văn hóa Việt.

Truyền thống ở Việt Nam là tổ chức hai mâm cỗ, một mâm cúng trời và một mâm cúng gia tiên. Mâm lễ cúng tùy thuộc vào điều kiện và phong tục các vùng nhưng thường có bánh chưng, vàng mã, đèn nến, rượu, trầu cau, trà, hương hoa… Lễ cúng Tất niên không cần phải quá cầu kỳ, miễn sao thể hiện tấm lòng thành của người cúng để tri ân trời đất và thần linh đã ban bình an trong năm qua. Lễ cúng Tất niên cũng thể hiện một nét tâm linh của người Việt. Vào những ngày cuối năm, mọi người dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ để tổ chức lễ cúng tất niên và chuẩn bị đón Tết sau một năm làm việc vất vả.

a. Phong Tục ở Miền Bắc

– Giò heo hầm măng

– Lưỡi heo luộc

– Bóng thả

– Miến

– Canh mọc

– Thịt gà luộc

– Thịt heo quay

– Giò lụa

– Chả quế (hoặc nem)

Ngoài những món ăn này, nhiều gia đình còn có thể biến tấu thực đơn tất niên với nhiều món ăn khác như thịt đông, nộm chua ngọt…

b. Phong Tục ở Miền Trung

Các món ăn truyền thống trong bữa cơm tất niên của người miền Trung bao gồm:

– Bánh chưng, bánh tét

– Đĩa dưa món

– Đĩa giò lụa Huế

– Đĩa gà bóp rau răm

– Đĩa thịt đông

– Đĩa chả Huế

– Đĩa thịt heo luộc

– Giá chua

– Bát canh măng khô

– Bát miến Huế

– Đĩa cá chiên (hay đĩa thịt ram)

c. Phong Tục ở Miền Nam

Thường thì mâm cúng tất niên ở miền Nam bao gồm: mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn nến, trầu cau, trà, bánh chưng và mâm cỗ thức ăn (chay hoặc mặn). Do thời tiết nóng ở miền Nam, nên thực đơn tất niên ưu tiên những món ăn nguội hơn.

Thực đơn tất niên ở miền Nam thường bao gồm các món như:

– Bánh tét ăn kèm củ cải ngâm nước mắm

– Canh măng (thường là dùng măng tươi thay cho măng khô)

– Canh khổ qua nhồi thịt

– Thịt kho hột vịt

– Thịt heo luộc (hoặc quay)

– Gỏi tôm thịt

– Nem rán

– Chả giò

– Dưa giá

– Củ kiệu

Mâm cơm tất niên mang ý nghĩa sâu sắc để tiễn biệt năm cũ và chuẩn bị sẵn sàng đón một năm mới may mắn và tốt lành. Bữa cơm tất niên cũng là cách để bày tỏ lòng hiếu thảo và thành kính đối với ông bà tổ tiên. Vào ngày tất niên, nhiều gia đình còn thắp nhang và mời ông Công ông Táo về nhà để cai quản chuyện bếp núc. Đây là dịp để con cháu tri ân và sum họp cùng gia đình trong kỳ nghỉ Tết âm lịch.

Đọc thêm về phong tục tất niên tại HEFC.