Ứng dụng của cụm từ “vàng ngọc”
Chữ “vàng ngọc” mang ý nghĩa gì? Tại sao hình tượng Phật Di Lặc lại khác với cụm từ “kim ngọc rèm”? Điều này có nghĩa là cung điện vàng đến nhà.
Vào ngày đầu năm mới, mọi người tụ họp, tay nắm chặt nhau để chúc mừng và chia sẻ niềm vui chào đón mùa xuân. Họ gửi nhau những lời chúc tốt đẹp và treo những bức tranh, lời chúc đón mừng một mùa xuân tràn đầy ước mong.
Chữ vàng ngọc dưới bàn chân tượng Phật Di Lặc
Ở phía trước đình, người ta treo ngang bốn chữ “ngũ phúc lâm môn”, tức là ngũ phúc của cửa (nhà). Theo quan niệm của người xưa, năm phúc đó là: phú (giàu có), quý (sang trọng), thọ (sống lâu), khánh (khỏe mạnh) và ninh (bình an). Quan niệm về ngũ phúc của người Trung Quốc khác với người Việt Nam. Người Trung Quốc cho rằng ngũ phúc bao gồm: trường thọ (sống lâu), phú (giàu có), khang ninh (sức khỏe và bình an), du hao đức (tuổi thọ cao), phúc đức lâu dài (phúc lành trường tồn), phúc khảo cuối đời (không chết trẻ, không chết đột ngột).
Nếu nhà không treo bốn chữ “ngũ phúc lâm môn”, thì treo bốn chữ “xuất nhập cảnh bình an”, nghĩa là ra vào một cách an lành. Ở một hoặc hai bên cửa, có thể treo bốn chữ “tân xuân, vạn tuế” để chào đón những điều tốt lành của năm mới. Nếu là cửa hàng, vào ngày khai trương, hai bên cửa có thể viết bốn chữ “khai hồng phát” để mở ra những cơ hội lớn lao.
Khi bước vào nhà, trên bàn thờ thần Tài và Mr. Địa, có bốn chữ “ngũ phúc lâm môn” hoặc “vàng ngọc đầy đường” (tức là nhà tràn đầy vàng ngọc).
Hình ảnh chúc mừng mùa xuân và ý nghĩa của chúng
Trong những ngày xuân, trong nhà thường có những hình ảnh hoặc tranh chúc mừng mùa xuân. Những hình ảnh này mang ý nghĩa chúc mừng và có những biểu tượng đặc trưng:
Tranh gà
Chữ “gà” trong tiếng Hán gọi là “kê”, có phát âm gần giống từ “cát” (cũng được đọc là “kiết”, có nghĩa là tốt lành). Tranh gà Đông Hồ thường có hai chữ “đại cát” (điều tốt lành) hoặc “điềm lành” (điều tốt lành, phúc lành, may mắn) với ý nghĩa chúc mừng năm mới nhiều may mắn. Nếu bức tranh có hình ảnh đàn gà, nó mang ý nghĩa “cát tường”, chúc mừng nhiều điều tốt lành cho năm mới.
Tranh ngũ phúc thọ
Tranh này có hình vẽ năm con dơi vây quanh chữ “thọ”. Năm con dơi tượng trưng cho ngũ phúc: phú quý, thọ, khương, ninh, và phúc thọ. Trong chữ Hán, chữ “phúc” (phúc) đồng âm với chữ “shang” (dơi). Hình ảnh năm con dơi bao quanh chữ “trường thọ” ngụ ý chúc bạn sống lâu và hưởng trọn vẹn ngũ phúc.
Tranh tam dương thái
Theo “yijing”, tam dương chỉ mùa xuân. “Hoa mỹ” có nghĩa là mở, “thái” có nghĩa là thịnh vượng, may mắn và bình an, êm ấm.
Trong hình ảnh này, tam thế khai hoang được tạo ra từ gỗ hương.
Hình chữ “phúc” trên nhãn tiền
Bức tranh này vẽ một con dơi cùng với hai đồng tiền. Trong chữ Hán, có chữ “phúc” (phúc) có cùng âm với từ “bát” (con dơi), và từ “money” (ngược) có cùng âm với từ “money” (đồng xu).
Ngoài những bức tranh treo tường, trên bao lì xì còn có những hình vẽ tượng trưng cho lời chúc mừng năm mới, như quả quýt tượng trưng cho những điều tốt lành (vì trong chữ Hán, quýt đồng âm với từ “cát”), hình ảnh tượng voi tượng trưng cho sự may mắn và tài lộc (vì trong chữ Hán, voi đồng âm với từ “cát tường”), hình ảnh ông già ôm đứa trẻ tượng trưng cho hạnh phúc (vì quan niệm xưa cho rằng sống lâu và có nhiều con cháu là phúc), hình ảnh quan cầm ngọc bội tượng trưng cho tài lộc (vì người xưa cho rằng chỉ khi làm quan thì mới được hưởng nhiều tiền), hình ảnh một ông già đầu trọc, râu tóc bạc trắng, tay cầm gậy đựng rượu tượng trưng cho sự trường thọ. Ngoài ra, người ta còn dùng hình ảnh con dơi để tượng trưng cho phúc (trong từ Hán ngữ, “phúc” âm đồng với hình tượng con dơi), hươu tượng trưng cho lộc (trong tiếng Hán, “lộc” có nghĩa là con nai, có âm đồng với từ “lộc” – dồi dào), hình ảnh đào, hạc, rùa và thông cổ thụ tượng trưng cho sự trường thọ (sống lâu), vì những loài động và thực vật này thường có tuổi thọ rất cao; hình ảnh hoa mẫu đơn tượng trưng cho vinh hoa, phú quý, hình ảnh chuỗi đồng tiền hàm ý làm ăn phát đạt, tiền bạc không ngừng lưu thông.
Ngày xưa, vào dịp Tết, trong nhà và ngoài ngõ vẫn có một bức tranh nói rằng: “Thiềm thừ, nhân sinh nguy; xuân ngập trời đất, phúc đầy nhà, phúc đầy đường” (trời thêm tháng, người thêm năm; xuân tràn đất trời, phúc ngập nhà). Đó là lời chúc “năm mới no đủ, chúc phúc, năm mới vạn sự như ý”, mưa thuận gió hòa, xuân lâu. Ngày nay, cách treo tranh chúc mừng mùa xuân không còn phổ biến nhưng nó sẽ mãi tồn tại trong ký ức của mọi người về những ngày xuân năm xưa và là một phần trong văn hóa của chúng ta.
