Bệnh Lao là gì?

Lao là một căn bệnh truyền nhiễm lây lan mạnh mẽ trong cộng đồng. Đây là một nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do nhiễm trùng. Mỗi năm có khoảng 10 triệu người mắc lao mới và 1,5 triệu người tử vong trên toàn thế giới.

Lao có thể chia thành hai nhóm bệnh là lao phổi và lao ngoài phổi. Lao phổi chiếm tỷ lệ cao nhất chiếm 80-85% các trường hợp, và đây cũng là nguồn lây bệnh chính trong cộng đồng.

Các loại bệnh lao

Bệnh lao tiềm ẩn

Bệnh lao tiềm ẩn là tình trạng mà cơ thể phản ứng với vi khuẩn lao nhưng không có dấu hiệu lâm sàng hoặc cận lâm sàng của căn bệnh. Điều này có nghĩa là vi khuẩn lao chỉ tồn tại trong cơ thể mà không hoạt động hoặc phát triển do sự kiểm soát của hệ thống miễn dịch. Khi sức khỏe suy giảm, vi khuẩn lao có thể hoạt động trở lại.

Bệnh lao phổi

Bệnh lao phổi là dạng phổ biến nhất của căn bệnh này, chiếm 80-85% các trường hợp lao. Bệnh nhân mắc lao phổi có các dấu hiệu như ho kéo dài, ho ra máu, sốt, sụt cân, khó thở, và thường có bằng chứng từ xét nghiệm hoặc mô bệnh học.

Bệnh lao da

Vi khuẩn lao cũng có thể gây ra nhiễm trùng da. Đây là một dạng lao ngoài phổi khá phổ biến. Vi khuẩn lao xâm nhập vào cơ thể thông qua nhiều con đường khác nhau và gây bệnh tại các cơ quan trước khi lan ra da. Lao da thường là biến thể của các dạng lao khác như lao hạch và lao phổi.

Bệnh lao màng não

Bệnh lao màng não là một dạng lao hiếm gặp, chiếm khoảng 5% số ca lao, nhưng lại có tỷ lệ tử vong cao nhất trong các bệnh liên quan đến lao ở trẻ sơ sinh. Trẻ em mắc lao màng não có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng như bại não, tàn tật, động kinh, mù lòa, câm điếc và có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho thần kinh và sức khỏe tâm thần.

Nguyên nhân gây bệnh lao

Nguyên nhân gây bệnh lao là vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis hay còn gọi là vi khuẩn lao gây ra. Vi khuẩn lao có hình dạng thanh mảnh, cong và không có vỏ, lông hay nha bào. Vi khuẩn lao rất kháng thuốc và có thể tồn tại trong môi trường khô, lạnh, chống acid và cồn. Vi khuẩn lao có thể tồn tại trong phế nang trong nhiều tuần và trong đờm cho đến 2 tháng nếu khô.

Đối tượng dễ mắc bệnh lao

Mọi người đều có nguy cơ mắc bệnh lao, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn.

Người có hệ miễn dịch suy giảm do nhiều nguyên nhân khác nhau như bị HIV/AIDS, bệnh đái tháo đường, bệnh thận giai đoạn cuối, bệnh nhân ung thư đang điều trị, người sử dụng các loại thuốc chống thụ tinh hay thuốc chống viêm nhiễm, người suy dinh dưỡng, trẻ em và người già.

Ngoài ra, những người tiếp xúc với người mắc bệnh lao cũng có nguy cơ cao bị lây truyền. Những người sinh ra ở các nước có tỷ lệ mắc bệnh lao cao hoặc thường xuyên di chuyển đến những nơi đó, những người làm việc hoặc sống ở những nơi có nguy cơ lây truyền cao như nhà dưỡng lão, trại tạm trú cho người vô gia cư cũng thuộc nhóm nguy cơ mắc bệnh cao.

Bệnh lao lây truyền như thế nào?

Lao lây truyền qua đường không khí từ người này sang người khác. Khi người mắc bệnh lao hoặc nói chuyện, hắt hơi, hoặc khạc, mầm bệnh lao sẽ lây lan trong không khí. Người khác có thể hít phải những mầm bệnh này và bị nhiễm.

Mầm bệnh lao sau đó có thể bám vào phổi và sinh trưởng. Từ đó, mầm bệnh di chuyển qua máu tới các bộ phận khác trong cơ thể như thận, cột sống hay não.

Triệu chứng của bệnh lao

Bệnh lao thường có các triệu chứng như sốt, sụt cân, đổ mồ hôi đêm và ho kéo dài. Các triệu chứng khác bao gồm ớn lạnh, biếng ăn, ho ra máu, đau ngực hoặc khó thở, và mệt mỏi. Bệnh lao cũng có thể gây tổn thương ở nhiều bộ phận khác nhau trong cơ thể.

Chẩn đoán và điều trị bệnh lao

Để chẩn đoán bệnh lao, có hai loại xét nghiệm phổ biến là xét nghiệm lao qua máu và xét nghiệm lao qua da. Sau khi được chẩn đoán, bệnh lao có thể được điều trị bằng thuốc. Một số loại thuốc điều trị bệnh lao phổ biến bao gồm Isoniazid (INH), Rifampin (RIF), Ethambutol (EMB) và Pyrazinamide (PZA).

Sau khi dùng thuốc một thời gian, người bệnh sẽ cảm thấy khỏe hơn và không còn lây truyền bệnh. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc phải tuân thủ đúng theo sự hướng dẫn của bác sĩ và kết thúc toàn bộ quá trình điều trị.

Phòng ngừa bệnh lao

Để phòng ngừa bệnh lao, việc tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh là quan trọng. Nếu công việc yêu cầu tiếp xúc với người mắc bệnh lao, hãy đeo khẩu trang và găng tay. Đồng thời, cần tránh những nơi đông đúc và kém vệ sinh.

Ngoài ra, việc tăng cường hệ miễn dịch bằng cách ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tập thể dục đều đặn, và duy trì vệ sinh cá nhân là cách hiệu quả để phòng ngừa bệnh lao. Quan trọng nhất là tiêm vắc xin phòng lao BCG từ khi trẻ còn nhỏ.

HEFC cung cấp thông tin chi tiết về căn bệnh lao và các phương pháp phòng ngừa và điều trị. Hãy truy cập hefc.edu.vn để biết thêm thông tin.