Hãy cùng nhà thuốc Long Châu tìm hiểu các thông tin quan trọng liên quan đến ký sinh trùng này qua bài viết dưới đây.

Sán lá máu là gì? Sán lá máu kí sinh ở đâu?

Schistosoma, được biết đến phổ biến là sán lá máu, là một chi thuộc nhóm sán lá. Đây là loài giun dẹp, sinh sống trong cơ thể con người và gây ra một số bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng, được gọi là bệnh sán máng. Mức độ tổn thương mà chúng gây ra chỉ đứng sau sốt rét.

Sán lá máu là loài độc nhất, chúng ký sinh trong hệ thống mạch máu mạc treo và gây rối bàng quang. Chúng lưỡng tính và có sự khác biệt về giới tính giữa cá thể cái và cá thể đực. Sán sinh sản bằng cách phóng thích trứng qua nước tiểu hoặc phân đến môi trường nước ngọt.

Trứng sán nở thành ấu trùng, và các ấu trùng này sẽ đi qua vật chủ trung gian là ốc sên trước khi lây nhiễm vào vật chủ thứ hai, bao gồm cả con người, bằng cách xâm nhập qua da. Sán lá máu cũng xâm nhập vào cơ thể con người qua da.

Cấu trúc của sán máu có một số điểm khác nhau, dựa vào đó chúng ta có thể phân biệt được giữa sán đực và sán cái. Trứng của sán lá máu không có nắp, và qua hình dáng trứng chúng ta có thể phân biệt được một số loại sán máu. Ấu trùng của sán là có đuôi chẻ đôi, khác với các loại ấu trùng khác. Có tổng cộng 4 loại sán lá máu kí sinh ở con người.

• S.japonicum phân bố nhiều ở khu vực Đông Á, bao gồm Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản, Đài Loan, Philippines…
• S.haematobium thường phân bố ở châu Phi và vùng Trung Đông.
• S.mansoni phân bố ở châu Phi, đặc biệt là khu vực sông Nile, Công-gô, Ai Cập và châu Mỹ Latin.
• S.intercalatum phân bố ở Ai Cập, Gabon và Công-gô…

Ấu trùng sán thường ký sinh trong ốc và phát triển trong cơ thể của chúng. Mức độ sinh sản của nó phụ thuộc vào môi trường sống. Khi ở trong điều kiện lý tưởng, ốc ký chủ sẽ phóng thích hàng trăm nghìn ấu trùng đuôi sau khi ấu trùng lông phát triển.

Khi người ta bơi trong nước, ấu trùng đuôi sán lá máu có thể chui qua da và thức tỉnh, trong khi đuôi bị bỏ lại. Chỉ cần tiếp xúc với nước, ấu trùng đuôi sẽ nhanh chóng xâm nhập qua da. Sau khi xâm nhập vào cơ thể, ấu trùng sán lá máu sẽ lưu thông qua hệ tuần hoàn máu và phát triển thành sán trưởng thành, ký sinh trong tĩnh mạch cửa. Sau quá trình thụ tinh, chúng đẻ trứng và có thể tồn tại trong cơ thể 20 năm.

Sán lá máu cũng có thể xâm nhập vào cơ thể con người qua da.

Triệu chứng nhiễm sán lá máu

Khi sán lá máu xâm nhập vào cơ thể, chúng gây ra nhiều triệu chứng khác nhau tại các vị trí khác nhau:

• Da: Đây là nơi thể hiện triệu chứng sớm nhất khi ấu trùng xâm nhập vào da. Triệu chứng thường gặp là ngứa ngáy trên cơ thể, sau đó nổi mẩn thành từng đám. Cơ thể sẽ xuất hiện sốt, mệt mỏi và khó chịu.
• Nhiễm trùng: Đây là giai đoạn diễn ra sau khoảng 1-2 tháng kể từ khi xâm nhập. Bệnh sẽ có biểu hiện như tình trạng quá mẫn, mề đay, sốt, ngứa và đau nhức các cơ.
• Giai đoạn toàn phát: Tùy thuộc vào loại sán và vị trí tổn thương, triệu chứng sán lá máu có thể khác nhau. S.japonicum gây ra sán lá máu gan-lách với triệu chứng sốt rét, đổ mồ hôi, rối loạn tiêu hóa,… S.haematobium gây bệnh sán máu tiết niệu – sinh dục, thường gặp bàng quang và các cơ quan sinh dục như bướu gai màng nhầy bàng quang, ứ đoạn tuần hoàn,… S.mansoni gây ra sán máu đường ruột, triệu chứng khi nhiễm sán lá máu không rõ ràng, có thể xuất hiện tình trạng phân lỏng xen kẽ với táo bón, ngứa da, sưng to gan-lách. S.intercalatum, cũng là một loại sán lá máu, có biểu hiện tương tự như S.mansoni.

S.japonicum gây ra sán lá máu gan-lách với triệu chứng sốt rét.

Biện pháp điều trị nhiễm sán lá máu

Hiện nay, có một số loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh sán lá máu, bao gồm niridazole, praziquantel và oxamniquine. Thuốc Niridazole có độc tính cao và có thể ảnh hưởng đến tinh thần. Oxamniquine có độc tính thấp hơn và có thể sử dụng rộng rãi, nhưng lại chỉ hiệu quả với S.mansoni. Praziquantel là loại thuốc hiệu quả trong việc điều trị các loại sán máu nên được sử dụng phổ biến hơn.

Chu trình gây bệnh của sán máu phụ thuộc vào sự tồn tại của các ký chủ lớn, do đó, điều kiện kinh tế và môi trường có thể ảnh hưởng tới sự lưu thông của bệnh. Những người làm nông, ngư dân, người trồng lúa nước, người đánh bắt thủy sản,… cần đề phòng nhiễm sán lá máu.

Nhiều người sử dụng một số loại thuốc để điều trị bệnh sán máu.

Hy vọng rằng thông qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về sán lá máu và nơi chúng kí sinh. Hãy áp dụng các biện pháp phòng ngừa và điều trị khi bị nhiễm sán lá máu.

Edited by HEFC

Nguồn: HEFC