I. Acetone là gì?
1. Định nghĩa và tính chất của Acetone
Acetone, còn được gọi là axeton hoặc dimethyl formadehyde, là một hợp chất hữu cơ có công thức hoá học (CH3)2CO. Đây là một chất lỏng dễ cháy, bay hơi nhanh và có mùi đặc trưng. Acetone tan trong nước và được sử dụng chủ yếu làm dung môi trong phòng thí nghiệm và trong quá trình tổng hợp các chất hữu cơ. Nó cũng tồn tại tự nhiên trong không khí, nước uống và ruộng đất. Trong cơ thể con người, acetone được sản xuất và thải ra qua quá trình trao đổi chất, và thường có mặt trong máu và nước tiểu. Nếu không được đào thải, acetone có thể gây choáng và làm tăng mức axit trong máu.
2. Các phương pháp sản xuất Acetone
Trước đây, acetone được sản xuất bằng cách chưng cất acetat, chẳng hạn như calci acetat, trong phản ứng khử carboxyl. Hiện nay, acetone được sản xuất trực tiếp hoặc gián tiếp từ propen. Sản xuất trực tiếp bằng cách oxi hóa hoặc hidro hóa propen, và khi oxi hóa isopropanol, sẽ thu được acetone. Ngoài ra, acetone cũng có thể được sản xuất như một sản phẩm phụ trong quá trình chưng cất công nghiệp.
II. Acetone được sử dụng trong những mục đích nào?
1. Trong công nghiệp
a. Sử dụng làm dung môi
Acetone là một trong những dung môi công nghiệp phổ biến, được sử dụng rộng rãi trong sản xuất chất dẻo, nhựa, sơn, và một số loại thuốc. Nó cũng được sử dụng trong sản xuất cao su tổng hợp, acrylic, nitrocellulose và nhiều ngành công nghiệp khác. Acetone làm dung môi tốt cho nhựa và một số sợi tổng hợp, được sử dụng để pha loãng nhựa polieste và trong các chất tẩy rửa và vệ sinh. Ngoài ra, nó còn được sử dụng để pha keo epoxy 2 thành phần và là một thành phần dễ bay hơi của các loại sơn và vecni. Acetone cũng có thể được sử dụng làm dung môi trong công nghiệp dược phẩm và là thành phần tá dược trong một số loại thuốc, cũng như để sản xuất rượu biến tính. Nó cũng được sử dụng như một dung môi để vận chuyển và lưu trữ axetilen trong công nghiệp, do chất này không an toàn khi được chứa dưới áp suất lớn. Một lít acetone có thể hòa tan khoảng 250 lít axetilen.
b. Hóa chất trung gian
Acetone cũng được sử dụng để tổng hợp metyl metacrilat và bisphenol A.
III. Acetone trong phòng thí nghiệm
Trong phòng thí nghiệm, acetone được sử dụng làm dung môi cực aprotic trong nhiều phản ứng hữu cơ. Do giá thành thấp và dễ bay hơi, acetone được sử dụng rộng rãi để làm chất tẩy rửa vật dụng thủy tinh trong phòng thí nghiệm.
IV. Acetone có gây hại không?
Mặc dù acetone có nhiều ứng dụng hữu ích, nhưng cần lưu ý rằng nó cũng có thể gây hại. Acetone không gây hại khi có mặt trong đất và nước, do chất này bị biến đổi nhanh chóng bởi vi sinh vật. Tuy nhiên, khi kết hợp với các chất khác như hydrogen peroxide và chloroform, acetone có thể trở nên có hại. Khi acetone tiếp xúc với cơ thể, nó sẽ được gan chuyển hóa thành các sản phẩm vô hại và có thể cung cấp năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên, nếu tiếp xúc với lượng lớn acetone, có thể gây ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe, bao gồm buồn nôn và thậm chí ói ra máu. Acetone cũng có thể gây kích ứng và tổn thương cho mắt, da và hệ hô hấp. Ngoài ra, acetone có khả năng gây cháy nổ, do đó cần tránh tiếp xúc với nguồn lửa và ánh sáng mặt trời trực tiếp. Khi sử dụng và bảo quản acetone, cần tuân thủ các biện pháp an toàn như lưu trữ trong bình kín và tránh để không khí lọt vào.
V. Đảm bảo an toàn khi sử dụng Acetone
Acetone có độc tính thấp nếu được sử dụng đúng cách, nhưng vẫn cần tuân thủ các biện pháp an toàn để bảo vệ sức khỏe. Khi tiếp xúc với acetone, cần hạn chế tiếp xúc và hít phải chất này. Đối với công việc thường xuyên tiếp xúc, cần đảm bảo trang bị đồ bảo hộ như áo dài tay, khẩu trang y tế và kính bảo hộ. Acetone cần được lưu trữ ở nơi khô ráo, thoáng mát và xa tầm tay trẻ em. Tránh tiếp xúc với nguồn lửa và ánh sáng mặt trời trực tiếp. Cần đặt acetone trong bình kín để tránh bay hơi. Khi sử dụng acetone, cần tuân thủ các biện pháp phòng ngừa cháy nổ.
VI. Một số biện pháp sơ cứu khi ngộ độc axetone
Khi tiếp xúc với mắt, cần rửa kỹ bằng nước trong vòng 15 phút và tìm kiếm sự trợ giúp y tế. Nếu tiếp xúc với da, cần rửa bằng xà phòng và nước, thay quần áo nếu bị nhiễm bẩn và tìm kiếm sự chăm sóc y tế khi cần thiết. Khi hít phải hơi axetone, cần nới lỏng quần áo, gọi cấp cứu và thực hiện hô hấp nhân tạo nếu nạn nhân ngừng thở. Nếu có người nuốt phải axetone, cần gọi cấp cứu và không cho nạn nhân nôn mửa hoặc thực hiện hô hấp nhân tạo bằng miệng.
VII. Mua acetone tại HEFC
HEFC là một đơn vị cung cấp các loại hóa chất và thiết bị công nghiệp, thí nghiệm hàng đầu tại Việt Nam. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm và mua acetone chất lượng tại HEFC, hãy truy cập hefc.edu.vn và liên hệ với chúng tôi qua hotline 0123456789 để được tư vấn và hỗ trợ mua hàng.
