Chaebol – Giới siêu giàu Hàn Quốc

Chaebol được coi là hình mẫu duy nhất trong quá trình phục hồi và phát triển kinh tế của Hàn Quốc sau chiến tranh. Từ những năm 1960, sự hỗ trợ từ Chính phủ đã tạo điều kiện cho các tập đoàn mở rộng và thâm nhập nhiều thị trường. Đây chính là cách mà Hàn Quốc đã vượt qua cảnh nghèo đói. Từ đó đến nay, đế chế Chaebol ngày càng mở rộng và nắm ưu thế ở Hàn Quốc.

1. Chaebol là gì?

Chaebol (재벌) là những tập đoàn có quy mô lớn và có ảnh hưởng sâu sắc đến kinh tế, chính trị và xã hội của Hàn Quốc.

Tài phiệt (財閥 – âm hán của Chaebol) là thuật ngữ kinh tế chỉ nhóm các tập đoàn duy quyền hoặc doanh nghiệp có quyền lực lớn trong giới kinh doanh. Hoặc có thể hiểu là một nhóm các tư bản lớn được hình thành từ gia đình hoặc họ hàng. Tài phiệt sử dụng quyền lực tài chính của mình để ảnh hưởng đến kinh tế, chính trị và quốc phòng của quốc gia.

Thuật ngữ Chaebol có nguồn gốc từ Jaibatsu của Nhật Bản. Chaebol được sử dụng như một thuật ngữ đại diện cho “nhóm doanh nghiệp lớn” theo “Đạo luật Thương mại Công bằng”.

2. Quá trình hình thành và phát triển của Chaebol

Sự hình thành và thiết lập ban đầu của hệ thống Chaebol (Đầu những năm 1950 – trước cuộc khủng hoảng IMF)

Sau khi Chính phủ Hàn Quốc được thành lập vào năm 1948, đã triển khai quá trình giải ngân và đặc quyền viện trợ tài sản, cũng như cung cấp các khoản vay ưu đãi từ các ngân hàng. Đây là nền tảng cho sự hình thành của Chaebol vào những năm 1950. Nhờ viện trợ nguyên liệu và tư liệu sản xuất, các ngành công nghiệp (như xây dựng, đường, dệt may) phát triển mạnh. Điều này tạo cơ hội cho các tập đoàn Hàn Quốc tích lũy tài sản. Vào cuối giai đoạn này, Samsung, Samho và Gaepung đã trở thành các Chaebol với một số công ty con.

Trong thời kỳ chính trị hỗn loạn đầu những năm 1960, các doanh nhân có kinh nghiệm quản lý kinh doanh đã nhận thức được cơ hội đầu tư mới và phát triển thành Chaebol. Sau đó, Chính phủ dưới thời Tổng thống Park Chung-hee đã thực hiện nhiều chính sách để hỗ trợ ngành xuất khẩu nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Và trong suốt những năm 1960, hầu hết 10 tập đoàn hàng đầu đã biến các ngành công nghiệp mới nổi trở thành trung tâm của ngành công nghiệp nhẹ.

Hệ thống Chaebol thiết lập (Những năm 1970 – trước cuộc khủng hoảng IMF)

Vào những năm 1970, các Chaebol lớn bắt đầu mở rộng quy mô một cách nghiêm túc. Chính phủ không ngại chi tiền để thúc đẩy xuất khẩu công nghiệp nặng và hóa chất. Nhờ đó, các Chaebol không chỉ thống trị các ngành công nghiệp chủ chốt như công nghiệp nặng, hóa chất,… mà còn điều hành các doanh nghiệp quy mô lớn. Từ đó, họ thiết lập sự thống trị trong nền kinh tế Hàn Quốc.

Cuối những năm 1970, các Chaebol đã phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng. Đầu tư vào ngành công nghiệp nặng, hóa chất trở nên thừa thãi. Xuất khẩu giảm do suy thoái kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, các Chaebol đã củng cố cơ cấu quản lý của mình. Việc tái cấu trúc doanh nghiệp diễn ra thông qua việc tập trung vốn. Các tập đoàn đã khôi phục khả năng cạnh tranh của mình bằng cách hợp nhất các ngành công nghiệp hóa chất và nặng.

Trong những năm 1980, các Chaebol càng củng cố sự thống trị đối với nền kinh tế Hàn Quốc. Họ còn thống trị ngành khai thác bằng cách mở rộng mối quan hệ với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bằng cách sở hữu cổ phiếu ngân hàng, các Chaebol chiếm vị trí thuận lợi trong việc vay vốn tài chính.

Kể từ năm 1988, quá trình tự do hóa đã diễn ra mạnh mẽ dưới áp lực từ Hoa Kỳ. Đỉnh điểm của quá trình này là khi chính phủ dưới thời Kim Young-sam thúc đẩy chính sách “toàn cầu hóa” và gia nhập Tổ chức Cơ quan Phát triển Kinh tế (OECD). Thành công của các Chaebol cho thấy khả năng thoát khỏi sự kiểm soát của nhà nước và dần dần tạo được ưu thế trong quan hệ song phương.

Củng cố hệ thống Chaebol (Sau cuộc khủng hoảng tài chính IMF đến nay)

Hệ thống Chaebol sau cuộc khủng hoảng tài chính cho thấy những đặc điểm khác biệt so với trước.

Bắt đầu từ cuộc khủng hoảng tài chính châu Á vào năm 1997, Chính phủ đã thực hiện chính sách cải tổ Chaebol. Các quy định về tín dụng đã được nới lỏng trong các ngành công nghiệp chủ chốt được lựa chọn. Điều này bao gồm nới lỏng quy định quản lý tín dụng, giảm các hạn chế về tổng đầu tư,… Trọng lượng và tầm ảnh hưởng của các Chaebol đối với nền kinh tế Hàn Quốc nói chung đã mở rộng hơn so với trước cuộc khủng hoảng. Kết quả là hệ thống Chaebol ngày càng mạnh hơn thay vì suy yếu.

Sự phát triển của Tập đoàn Samsung là một điểm đáng chú ý trong cuộc khủng hoảng. Vào năm 1997, tổng tài sản và GDP của Samsung đạt 26% và 10% trong top 5 tập đoàn hàng đầu. Vào năm 2012, hai chỉ số này đã tăng lên 48% và 20%. Nói cách khác, riêng Samsung đã chiếm gần 1/2 tổng doanh thu của top 5 tập đoàn. Và doanh số bán hàng tương đương với 1/5 tổng GDP của Hàn Quốc.

3. Ảnh hưởng của Chaebol

Kinh tế

Nền kinh tế Hàn Quốc hiện dược chia thành hai khu vực cách ly. Bao gồm kinh tế Chaebol và kinh tế còn lại. Hàng chục tập đoàn Chaebol chi phối toàn bộ nền kinh tế Hàn Quốc. Trong năm 2011, tổng doanh thu của 4 tập đoàn lớn là:

203,9 nghìn tỷ KRW cho Samsung.
122,9 nghìn tỷ KRW cho Hyundai Motor Group.
97 nghìn tỷ KRW cho SK.
90,6 nghìn tỷ KRW cho LG.

Đóng góp của các Chaebol vào GDP Hàn Quốc trong nhiều năm gần đây cho thấy nền kinh tế triệu tỷ đô này ngày càng phụ thuộc vào các tập đoàn lớn. Trong đó, top 5 tập đoàn là Samsung, Hyundai, SK Group, LG và Lotte. Đây cũng là 5 tập đoàn chiếm khoảng 50% giá trị thị trường chứng khoán Hàn Quốc.

Các tập đoàn lớn hầu như thuộc các Chaebol đang mở rộng với tốc độ nhanh chóng và dần chuyển đổi thành các tập đoàn toàn cầu.

Báo chí & Truyền thông

Báo chí bảo thủ chiếm 33,85% doanh thu quảng cáo của các tờ báo lớn vào năm 2009. Trái lại, phe tiến bộ, Hankyoreh và Kyunghyang Shinmun, lần lượt chiếm 5,45% và 5,17% vào năm 2007. Có thể nói rằng quảng cáo đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành quan điểm chính trị từ phía những người bảo thủ.

Các Chaebol thống trị truyền thông thông qua thị trường quảng cáo. Vào năm 2009, top 4 Chaebol chiếm 12,57% tổng thị trường quảng cáo.

Chính trị

Hệ thống Chaebol có ảnh hưởng lớn đến chính trị Hàn Quốc. Các chính trị gia đã xây dựng mối quan hệ với các tập đoàn này từ trước khi đắc cử để nhận được sự hỗ trợ tài chính và chính trị trong các cuộc tranh cử. Vì lí do này, hệ thống Chaebol đã và đang có quyền lực ngày càng lớn.

Xã hội

Sự tập trung quyền lực kinh tế của các Chaebol ngày càng gia tăng. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ và lao động tự do đang gặp khó khăn. Xung đột giữa họ và các công ty Chaebol xảy ra thường xuyên.

Tuy nhiên, các Chaebol từ chối chịu trách nhiệm xã hội. Họ trở nên quá lớn và đe dọa nền dân chủ trong xã hội Hàn Quốc. Nếu quyền lực mạnh mẽ của Chaebol không được điều chỉnh, thì rất khó để cải thiện chính trị và xã hội. Ví dụ như việc làm, lao động, phúc lợi, tiền lương và giáo dục.

Việc làm

Công việc của nhà luật cũng gặp phải áp lực từ cộng đồng. Các quyết định thuận lợi cho Chaebol thường được sắp xếp thông qua các hoạt động lobby. Trong cộng đồng học thuật, có ngày càng nhiều học giả ủng hộ Chaebol để tìm kiếm nguồn đầu tư cho nghiên cứu.

Giám đốc điều hành và nhân viên của các công ty Chaebol cũng nhận được mức lương khủng khiếp. Mức lương trung bình hàng năm của CEO Samsung Electronics là 5,9 tỷ won/người. Và mức lương trung bình hàng năm của nhân viên là 90 triệu won. Hyundai Motor Company cũng nhận được trung bình 89 triệu won. Không có nhiều sự khác biệt giữa các tập đoàn khác.

4. Một số Chaebol nổi tiếng

Trong số 10 tập đoàn hàng đầu chiếm 1/2 nền kinh tế Hàn Quốc, có thể kể đến Samsung, SK, Hyundai Motor và LG là Big 4. Tất nhiên, Tập đoàn Samsung, với trụ sở chính tại Samsung Electronics, là một loại riêng trong Big 4.

Tập đoàn Samsung

Năm 1938, Samsung bắt đầu với Hiệp hội Thương mại Samsung. Năm 1951, Samsung C&T được thành lập, tập trung vào lĩnh vực thương mại. Samsung C&T là nền tảng cho sự phát triển sau này. Vào năm 1969, Samsung Electronics được thành lập. Sau đó, năm 1974, mua lại Korea Semiconductor và mở rộng vào lĩnh vực kinh doanh chất bán dẫn.

Samsung được coi là một công ty trở nên mạnh mẽ hơn trong cuộc khủng hoảng IMF. Trong khi các tập đoàn hàng đầu khác đã biến mất trong thời gian này, Samsung phát triển ở nhiều lĩnh vực kinh doanh như công nghệ điện tử, chế biến thực phẩm, bảo hiểm, bất động sản, chứng khoán, quảng cáo, xây dựng, đóng tàu,… Tất cả các lĩnh vực đều phát triển mạnh mẽ và mang lại doanh thu lớn.

Hiện nay, Samsung là tập đoàn đa ngành Tài phiệt lớn nhất về quy mô và ảnh hưởng đến nền kinh tế Hàn Quốc. Với tổng doanh thu lên tới 144 tỷ USD/năm, chiếm 70% GDP đất nước.

Tập đoàn SK

Công ty mẹ của SK Group là Sunkyung Textile, sau đó đổi tên thành SK Group vào năm 1998. Các công ty chủ chốt trong quá trình phát triển của tập đoàn là SK Energy (trước đây là Yugong) trong những năm 80 và SK Telecom (trước đây là Korea Mobile Communications) trong những năm 90. Sau khi được mua lại bởi SK Telecom vào năm 2012, SK Hynix trở thành công ty lớn nhất trong tập đoàn. SK Telecom được định giá 20 nghìn tỷ won. SK Innovation (trước đây là SK Energy) định giá 15 nghìn tỷ won. Và SK Networks, công ty mẹ, có giá khoảng 1,5 nghìn tỷ won.

Tập đoàn Hyundai

Tập đoàn Hyundai là tập đoàn đã đặt nền móng cho ngành công nghiệp nặng và là một trong những tập đoàn đóng góp nguồn lực quan trọng cho quá trình tái thiết của Hàn Quốc. Đây là một trong số ít những chaebol sơ khai vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay. Hiện nay, quy mô và tầm ảnh hưởng của Hyundai tại Hàn Quốc chỉ sau Samsung.

Vốn hóa thị trường của Hyundai Motor Group là 29 nghìn tỷ won đối với Hyundai Motor, 24 nghìn tỷ won đối với Mobis và 17 nghìn tỷ won đối với Kia Motors.

Tập đoàn LG

Tập đoàn LG được thành lập vào năm 1947 với nền móng là Lakhee Chemical Industry và Geumsung. Sau đó trở thành LG Chem và LG Electronics.

Doanh thu của tập đoàn là 24 nghìn tỷ won cho LG Chem, 20 nghìn tỷ won cho LG H&H và 12 nghìn tỷ won cho LG Electronics.

LG Chem kỳ vọng vào sự tăng trưởng của thị trường pin xe điện. Trong khi LG H&H kỳ vọng vào sự tăng trưởng của thị trường mỹ phẩm Trung Quốc. Lợi nhuận hoạt động của LG Electronics đóng vai trò quan trọng nhất trong nguồn tài chính của tập đoàn. Đây là những công ty đã phát triển ổn định cùng với nền kinh tế Hàn Quốc.

Tổng hợp bởi: Zila Team

HEFC là trung tâm chuyên về du học Hàn Quốc và luyện thi Topik có trụ sở tại Hồ Chí Minh. Với hơn 6 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn du học Hàn Quốc, HEFC là một trong những trung tâm du học Hàn Quốc uy tín nhất hiện nay. Gần như tất cả thông tin du học HEFC đều có thể giải đáp và cung cấp đến học viên và phụ huynh. Bất kỳ thắc mắc về điều kiện du học Hàn Quốc, trường đại học Hàn Quốc, chi phí du học Hàn Quốc, học bổng du học Hàn Quốc… đều được đội ngũ HEFC tư vấn một cách tận tình. Liên hệ ngay HEFC để được giải đáp mọi thông tin một cách ĐẦY ĐỦ, CHÍNH XÁC và MIỄN PHÍ. Hoặc bạn có thể xem thêm Dịch vụ tại HEFC.

LIÊN HỆ NGAY

CÔNG TY TNHH GIÁO DỤC HEFC

☞ CN1: HEFC – 18A/106 Nguyễn Thị Minh Khai, P. Đakao, Q.1, TP. HCM ☎ Hotline CN1: 028 7300 2027 hoặc 0909 120 127 (Zalo)

☞ CN2: HEFC – Tầng 1 (KVAC), 253 Điện Biên Phủ, P.7, Q.3, TP. HCM ☎ Hotline CN2: 028 7300 1027 hoặc 0969 120 127 (Zalo)

Email: [email protected] Website: www.hefc.edu.vn Facebook: Du học Hàn Quốc HEFC