Bệnh Bại Não Là Gì?

1. Bệnh Bại Não Là Gì?

Bệnh bại não là một bệnh lý do những tổn thương từ não bộ gây ảnh hưởng đến sự phát triển chức năng vận động, ngôn ngữ và cảm giác của trẻ. Đây là một rối loạn thần kinh xảy ra ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ, và ảnh hưởng vĩnh viễn đến khả năng vận động và cơ. Thường thì, bệnh này được chẩn đoán khi trẻ khoảng 2-3 tuổi.

Triệu chứng của bệnh bại não có thể khác nhau tuỳ thuộc vào mức độ tổn thương não. Tuy nhiên, các triệu chứng thường bao gồm chậm phát triển tâm thần, rối loạn vận động, động kinh, vấn đề về thính giác, thị giác và ngôn ngữ.

2. Nguyên Nhân Gây Ra Bệnh Bại Não

Khoảng 70% trường hợp trẻ bị bại não là do các bất thường trong quá trình mang thai và sinh của người mẹ. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp không rõ căn nguyên. Các nguyên nhân có thể bao gồm:

• Nhiễm trùng trong quá trình mang thai, ví dụ như rubella, cytomegalovirus và toxoplasmosis.
• Thiếu khí não bào thai do suy nhau thai hoặc nhau bong non.
• Sinh non, đặc biệt là sinh trước 32 tuần.
• Ngạt trong quá trình chuyển dạ và sinh nở.
• Các bệnh về máu của mẹ và thai nhi.
• Vàng da nhân ở trẻ sơ sinh.
• Bất thường bẩm sinh về cấu trúc hệ thần kinh.
• Bại não do tổn thương thần kinh trong hai năm đầu đời.

3. Các Thể Của Bệnh Bại Não

Bại Não Thể Liệt Cứng (Spastic Cerebral Palsy)

Thể liệt cứng chiếm 70-80% tổng số trường hợp bệnh bại não. Các triệu chứng của thể liệt cứng bao gồm liệt cứng hai chi dưới, liệt cứng nửa người và liệt cứng tứ chi. Các trẻ mắc thể liệt cứng thường có một số khó khăn trong việc đi lại và phát triển.

Bại Não Rối Loạn Vận Động (Dyskinetic Cerebral Palsy)

Thể rối loạn vận động chiếm 10-20% trường hợp bệnh bại não. Các triệu chứng của thể rối loạn vận động bao gồm cử động chậm, xoắn và không kiểm soát, khả năng giữ thăng bằng kém và khó nói. Tình trạng này ảnh hưởng toàn bộ cơ thể của trẻ.

Bại Não Thể Thất Điều (Ataxic Cerebral Palsy)

Thể thất điều chiếm 5-10% trường hợp bệnh bại não. Các triệu chứng của thể thất điều bao gồm khả năng cân bằng tư thế và phối hợp động tác kém, đi không vững và khó thực hiện các cử động chính xác. Trẻ mắc thể thất điều cũng có thể gặp khó khăn trong việc nói và nhìn.

4. Dấu Hiệu Của Bệnh Bại Não

Về Chuyển Động và Phối Hợp

• Cơ bắp cứng và rối loạn vận động.
• Thay đổi về trương lực cơ, cả quá cứng và quá mềm.
• Thiếu cân bằng và phối hợp cơ bắp.
• Cử động giật không tự nguyện hoặc run.
• Chuyển động chậm và quằn quại.
• Sử dụng một bên cơ thể hoặc đi kiễng.
• Khó khăn trong việc vận động chính xác, ví dụ như cài khuy quần áo hoặc nhặt đồ dùng.

Về Lời Nói và Trong Ăn Uống

• Chậm phát triển lời nói.
• Khó nói.
• Khó khăn khi bú, nhai hoặc ăn.
• Chảy nước dãi quá nhiều hoặc vấn đề về nuốt.

Về Sự Phát Triển

• Chậm đạt được các mốc kỹ năng vận động, ví dụ như ngồi dậy hoặc bò.
• Khó khăn trong học tập và thiểu năng trí tuệ.
• Tăng trưởng chậm.

Các Vấn Đề Khác

Tổn thương não có thể góp phần gây ra các vấn đề về thần kinh khác, chẳng hạn như động kinh, khó nghe, vấn đề về thị lực và cử động mắt bất thường, cảm giác đau bất thường, vấn đề về bàng quang và ruột, và tình trạng sức khỏe tâm thần.

Rối loạn bại não không thay đổi theo thời gian, tuy nhiên, một số triệu chứng có thể trở nên rõ ràng hơn hoặc ít hơn khi trẻ lớn lên. Để tránh tình trạng tồi tệ hơn, điều trị tích cực là rất quan trọng.

5. Biến Chứng Nguy Hiểm

Bệnh bại não có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm, bao gồm:

• Co cứng: Gây biến dạng xương và khớp.
• Suy dinh dưỡng: Gây suy yếu xương.
• Bệnh lý tâm thần: Gây trầm cảm và cô lập xã hội.
• Bệnh tim và phổi: Gây rối loạn hô hấp.
• Thoái hóa khớp: Gây thoái hóa khớp sớm.
• Loãng xương: Gãy xương dễ dàng.
• Các biến chứng khác: Rối loạn giấc ngủ, đau mạn tính, vấn đề da, đường ruột và sức khỏe răng miệng.

6. Cách Chẩn Đoán Bệnh Bại Não

Chẩn đoán bệnh bại não được thực hiện bằng cách khám sức khỏe, khai thác bệnh sử và đánh giá các triệu chứng của trẻ. Ngoài ra, các xét nghiệm như điện não đồ (EEG), chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp CT và siêu âm có thể được sử dụng để xác định tổn thương não.

7. Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ

Việc chẩn đoán và điều trị bệnh bại não cần được thực hiện kịp thời. Hãy gặp bác sĩ nếu trẻ có các dấu hiệu sau:

• Mất nhận thức về môi trường xung quanh.
• Các cử động hoặc trương lực cơ bất thường.
• Khả năng phối hợp kém, khó nuốt.
• Có các vấn đề phát triển khác.

Nơi Khám Chữa Bệnh Bại Não

• TP. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, Bệnh viện Đại học Y Dược, Bệnh viện Nhi Đồng 2.
• Hà Nội: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Nhiệt Đới Trung Ương, Bệnh viện Quân Y 108.

8. Các Phương Pháp Chữa Bệnh Bại Não

Các Dụng Cụ Hỗ Trợ

• Kính đeo mắt.
• Máy trợ thính.
• Hỗ trợ đi bộ.
• Niềng răng.
• Xe lăn.

Dùng Thuốc

Các thuốc giãn cơ có thể được sử dụng để giảm triệu chứng co cứng và đau do co thắt cơ. Một số thuốc bác sĩ có thể kê toa bao gồm Baclofen, Dantrolene sodium (Dantrium), Diazepam (Valium) và Tizanidin (Zanaflex). Thuốc botulinum toxin loại A (Botox) cũng có thể được sử dụng để giảm triệu chứng tại chỗ.

Phẫu Thuật

Phẫu thuật chỉnh hình có thể được thực hiện để giảm đau và cải thiện khả năng vận động. Cắt bỏ có chọn lọc (SDR) là một phương pháp cuối cùng để giảm đau và co cứng, nhưng chỉ được khuyến nghị trong các trường hợp cao cấp.

Các Cách Điều Trị Khác

• Ngôn ngữ trị liệu.
• Lao động trị liệu.
• Vật lý trị liệu.
• Trị liệu giải trí.
• Tư vấn hoặc tâm lý trị liệu.
• Tư vấn dịch vụ xã hội.

9. Biện Pháp Phòng Ngừa

Do không rõ căn nguyên gây ra bệnh bại não, việc phòng ngừa gặp khó khăn. Tuy nhiên, có một số biện pháp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh:

• Chăm sóc phụ nữ trong tuổi sinh đẻ và phụ nữ trong thai kỳ.
• Tiêm ngừa để đề phòng các bệnh như viêm màng não mủ, viêm não.
• Phòng chống tai nạn giao thông và các tai nạn khác có thể gây chấn thương cho trẻ.
• Phòng ngừa thứ phát bằng cách chẩn đoán và điều trị sớm các trẻ bị bệnh bại não.
• Phụ nữ trong thai kỳ cần thăm khám thường xuyên và bổ sung đầy đủ dinh dưỡng.

Để biết thêm thông tin về bệnh bại não và cách điều trị, hãy truy cập hefc.edu.vn.