Ngủ ít và thức nhiều: Sự khác biệt giữa nam và nữ

Theo một câu chuyện từ thời xưa, khi Đức Phật còn sống ở Vesàli và dạy pháp tại Đại Lâm, ngôi đền có một mái nhọn. Một ngày đẹp trời, Ngài gọi tập hợp những pháp sư nữ, gọi là các Tỷ kheo và đặt ra câu hỏi:

Năm hạng người ban đêm ngủ ít và thức nhiều. Vậy năm hạng người đó là ai?

Thứ nhất, đó là phụ nữ. Phụ nữ ban đêm thức nhiều và ngủ ít vì suy nghĩ về đàn ông.

Thứ hai, đó là đàn ông. Đàn ông ban đêm thức nhiều và ngủ ít vì suy nghĩ về phụ nữ.

Thứ ba, đó là kẻ trộm. Kẻ trộm thức nhiều và ngủ ít vì suy nghĩ về việc ăn trộm.

Thứ tư, đó là nhà vua. Nhà vua thức nhiều và ngủ ít vì lo lắng về công việc của mình.

Thứ năm, đó là các pháp sư. Các pháp sư thức nhiều và ngủ ít vì suy nghĩ về những vấn đề pháp lý phức tạp.

(Nguồn: Chúng ngủ rất ít, Tăng Chi Bộ II, chương 5, phẩm Vua, phần Chúng ngủ rất ít)

Đêm dài và sự trăn trở của cuộc sống đương đại

Trong thời đại hiện đại, đêm dài đã trở thành một xu hướng chung trong cuộc sống. Tuy nhiên, tình trạng mất ngủ hoặc ngủ rất ít đang gia tăng, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và hiệu suất làm việc. Có rất nhiều người thiếu ngủ do công việc, nhưng cũng có nhiều người thức khuya vì lo lắng, tính toan cho những hoài bão cá nhân.

Thường thì khi cuộc sống bị tác động bởi áp lực công việc, quan hệ tình cảm hoặc những lo lắng, khó khăn, người ta sẽ căng thẳng và gặp khó khăn trong việc ngủ hoặc không thể ngủ. Ai đã từng “thức khuya mới biết đêm dài” và có cơ hội đối diện với chính mình khi im lặng, sẽ nhận ra đây là thời điểm con người cảm nhận sâu sắc về những suy nghĩ, cảm xúc tiềm ẩn trong tâm hồn. Đêm tối là thời khắc mà những niềm vui, nỗi buồn, tình yêu, thù hận, phẩm chất cao quý hoặc đê tiện, những khát vọng thầm kín, nhiệt huyết… tất cả đều tràn đầy và tuôn chảy trong dòng suy nghĩ.

Đặc biệt, những suy nghĩ liên quan đến tình yêu và cám dỗ tình dục thường thức giấc và tạo ra những giấc mơ vàng, làm tuôn chảy và đốt cháy thời gian nghỉ ngơi của con người. Ngoài ra, những kế hoạch và tính toán cho tương lai cũng góp phần làm cho con người mất ngủ và thức quá nhiều. Tuy nhiên, trong những đêm dài tràn đầy ước mơ, ngoài những suy nghĩ mang lại hạnh phúc cho cá nhân và xã hội, cũng có nhiều nguy cơ đen tối và ác ý, gây hại cho mình và người khác.

Tuy vậy, vẫn có nhiều người biết cách tận dụng những khoảnh khắc ngắn ngủi trong cuộc sống để suy nghĩ, tìm cách tạo ra lợi ích, sự an lạc và hạnh phúc cho người khác. Đặc biệt, suy nghĩ về việc hoàn thiện bản thân để trở thành con người có ích cho xã hội là một trong những nhiệm vụ quan trọng.

Đêm dài – Cơ hội để tập trung vào công việc lợi ích chung

Mặc dù Đức Phật không khuyến khích các đệ tử ngủ quá nhiều, vì sự mê mải của giấc ngủ có thể cản trở việc tu hành và khiến con người trở nên lười biếng, nhưng Ngài cũng không tán thành việc ngủ ít để suy nghĩ về những việc không cần thiết. Thay vào đó, chúng ta nên tận dụng thời gian để tập trung vào công việc, đặc biệt là những việc mang lại lợi ích cho bản thân và xã hội. Đó là triết lý sống của những người theo đạo Phật.

Edited by: HEFC