Trong việc học tiếng Việt hiện nay, bảng chữ cái tiếng Việt được coi là nền tảng quan trọng nhất. Trong bài viết này, trường mầm non quốc tế Sakura Montessori sẽ giới thiệu chi tiết về bảng chữ cái tiếng Việt theo chuẩn của Bộ Giáo dục mới nhất năm 2022.

Bảng chữ cái tiếng Việt cho bé

❓ Liệu có bao giờ người lớn vô tình lãng quên đôi mắt nhỏ đang ngấm ngầm nhìn mình? Liệu chúng ta có đang dạy trẻ sai cách?

Luôn nhớ rằng mỗi đứa trẻ đều là một tấm gương phản chiếu của chúng ta…

1. Bảng Chữ Cái Tiếng Việt Là Gì?

1.1. Tổng Quan Về Bảng Chữ Cái Tiếng Việt

Bảng chữ cái tiếng Việt bắt nguồn từ đâu? Các tu sĩ Dòng đến từ Bồ Đào Nha, Ý và Pháp đã cải tiến bảng chữ cái Latinh bằng cách ghép âm dựa trên quy tắc chính tả của văn tự tiếng Bồ Đào Nha và một chút tiếng Ý. Alexandre de Rhodes và Alexandre de Rhodes chính là những người đã tạo ra bảng chữ cái tiếng Việt, còn được gọi là chữ Quốc Ngữ. Từ lâu, bảng chữ cái tiếng Việt mang nét văn hóa độc đáo của ông cha ta, do phiên âm từ tiếng Latinh.

Chữ Quốc ngữ được coi là một bước tiến lớn trong giá trị văn hóa của quốc gia, đóng vai trò là văn tự chính thức của Việt Nam sau nhiều thế kỷ phát triển. Vào thế kỷ XIX, nó đã trở thành bảng chữ cái chính thức được áp dụng rộng rãi.

Bảng chữ cái tiếng Việt gồm 29 chữ cái, bao gồm các nguyên âm đơn, phụ âm. Ngoài ra, có 2 cách viết chữ cái, chữ in thường và chữ in hoa. Dù có khác nhau về cách viết nhưng cách phát âm hoàn toàn giống nhau.

1.2. Bảng Chữ In Thường

Bảng chữ cái in thường là những chữ cái được sử dụng trong văn bản, trừ tên riêng và dấu câu. Chữ viết thường được tạo thành từ những nét cơ bản như các nét cong, nét xiên, nét thẳng.

Xem thêm: Công thức tính diện tích hình tam giác chuẩn

Bảng chữ cái tiếng Việt in thường

1.3. Bảng Chữ In Hoa

Bảng chữ in hoa là những chữ cái được viết ở kích cỡ lớn và thường được sử dụng ở đầu câu hoặc khi viết tên riêng.

Bảng chữ cái tiếng Việt viết hoa

1.4. Bảng Tổng Hợp Tên Và Các Phát Âm Các Chữ Cái Tiếng Việt

2. Nguyên Âm, Phụ Âm Và Dấu Thanh Trong Bảng Chữ Cái Tiếng Việt

Để giúp con học tốt bảng chữ cái tiếng Việt, phụ huynh cần nắm rõ các quy tắc về nguyên âm, phụ âm và dấu thanh trong tiếng Việt. Cụ thể như sau:

2.1. Tìm Hiểu Về Các Nguyên Âm

Hiện tại, bảng chữ cái tiếng Việt có 12 nguyên âm đơn như: a, ă, â, e, ê, y, i, o, ơ, ô, u, ư. Ngoài ra, còn 3 nguyên âm đôi với nhiều cách viết khác nhau như: ua – uô, ia – yê – iê, ưa – ươ. Do đó, để phát âm nguyên âm chuẩn và đúng, bạn cần lưu ý những điều sau:

• A và ă là 2 nguyên âm gần giống nhau trong cách phát âm, từ độ mở miệng và cách uốn lưỡi, hình dạng khẩu hình phát âm.
• Phân biệt âm ơ và âm â, âm ơ là âm dài hơn âm â.
• Các nguyên âm có dấu như: ơ, ư, ô, ă, â thì cần dạy bé đọc từ từ, chậm rãi vì chúng khó đọc và khó nhớ.
• Hai âm â và ă không thể đứng một mình trong chữ tiếng Việt.

2.2. Bảng Phụ Âm Ghép Tiếng Việt

Hầu hết các phụ âm đều được tạo ra từ một chữ cái, ví dụ: b, v, t, x, s, r,… Tuy nhiên, có 9 phụ âm được viết bằng 2 chữ cái ghép lại với nhau.

Cụ thể:

• Ph: có trong các từ như phở, phố, phim…
• Th: có trong các từ như tha thiết, thê thảm, thoang thoảng…
• Gi: có trong các từ như gia, giảng, giải, giày…
• Tr: có trong các từ như trên, trong, tre, trùng trùng…
• Ch: có trong các từ như chú, cha, chung chung…
• Nh: có trong các từ như nhớ, nhìn, nhỏ nhắn…
• Ng: có trong các từ như ngân nga, ngất ngây…
• Kh: có trong các từ như không khí, khanh khách…
• Gh: có trong các từ như ghế, ghép, ghẹ…

Các phụ âm ghép tiếng Việt

Ngoài ra, bảng chữ cái tiếng Việt còn có phụ âm được ghép lại bằng 3 chữ cái, ví dụ là Ngh. Ngoài ra, có nhiều phụ âm khác được ghép từ nhiều chữ cái khác nhau như:

• Phụ âm k ghép với i, i/y, ê, e để tạo thành các từ như: kiều, kiêng, kí, kệ…
• Phụ âm g ghép với nguyên âm ê, e, i, ie để tạo thành các từ như ghê, ghi, ghiền…
• Phụ âm ng ghép với nguyên âm ê, ê, i, ie để tạo thành các từ nghệ, nghi, nghe…

2.3. Dấu Thanh

Trong bảng chữ cái tiếng Việt, có 5 dấu thanh là: Dấu sắc (´), dấu hỏi (ˀ), dấu huyền (`), dấu nặng (.), dấu ngã (~). Để đặt dấu thanh trong tiếng Việt, bạn cần lưu ý những điều sau:

• Trong từ có 1 nguyên âm, đặt dấu ở nguyên âm. Ví dụ: nhú, ngủ, nghỉ…
• Nếu là nguyên âm đôi, đặt dấu vào nguyên âm đầu tiên. Tuy nhiên, một số từ có phụ âm đôi kết hợp với nguyên âm. Ví dụ: của, quả, tỏa, già…
• Nếu nguyên âm là 3 hoặc nguyên âm đôi kết hợp với 1 phụ âm, dấu thanh sẽ được đặt vào nguyên âm thứ 2. Ví dụ: Khuỷu, Quỳnh…
• Nguyên âm ơ và e được ưu tiên thêm dấu. Ví dụ: thuở…

Dấu thanh ở tiếng Việt

3. Hướng Dẫn Cách Dạy Bé Học Bảng Chữ Cái Tiếng Việt Hiệu Quả Tại Nhà

Để giúp con dễ dàng học bảng chữ cái tiếng Việt hiệu quả tại nhà, cha mẹ có thể áp dụng một số cách sau:

• Rèn luyện cho trẻ thói quen học tập từ nhỏ: Cha mẹ hãy bắt đầu tạo cho bé những thói quen cơ bản về tính kiên trì, tập trung và tạo sự hứng thú cho trẻ khi học chữ cái, ví dụ như chơi các trò chơi sắp xếp chữ cái, trang trí bảng chữ cái tiếng Việt,…
• Áp dụng phương pháp vừa đọc vừa viết để học bảng chữ cái: Phương pháp này kích thích trí não, giúp trẻ nhớ lâu hơn và giúp trẻ đánh vần và ghi chữ cái. Sau khi học xong một chữ cái, cha mẹ có thể kiểm tra lại và chuyển sang học chữ khác. Hãy nhớ kiên nhẫn và dành nhiều thời gian để dạy trẻ học bảng chữ cái tiếng Việt và tạo không gian học tập vui vẻ, thoải mái giúp trẻ tự do học hỏi.
• Học chữ cái thường trước, chữ hoa sau: Phương pháp này phổ biến trong việc dạy bảng chữ cái cho trẻ. Cha mẹ hãy nhẹ nhàng hướng dẫn trẻ đọc, viết chữ cái.
• Dành thời gian đọc sách, kể chuyện cho bé nghe: Việc đọc sách, kể chuyện cho bé hàng ngày sẽ xây dựng sự kết nối giữa cha mẹ và con cái. Ngoài ra, còn cung cấp thông tin bổ ích và giúp trẻ học bảng chữ cái hiệu quả hơn. Hãy xây dựng thói quen kể chuyện trước khi đi ngủ, chọn những quyển sách, câu chuyện phù hợp để giúp trẻ tiếp cận với chữ cái dễ dàng hơn.

Cách dạy bé học bảng chữ cái hiệu quả, nhanh chóng tại nhà

4. Những Câu Hỏi Thường Gặp

Dưới đây, Sakura Montessori (SMIS) sẽ chia sẻ một số câu hỏi thường gặp để giúp học sinh và phụ huynh hiểu rõ hơn về việc học bảng chữ cái.

4.1. Thứ Tự Bảng Chữ Cái Tiếng Việt Như Thế Nào?

Trẻ sẽ học bảng chữ cái theo thứ tự các chữ từ những chữ đầu tiên như: a, ă, â, b, c…. đến hết. Học đúng thứ tự bảng chữ cái tiếng Việt sẽ giúp trẻ dễ nhận biết chữ và ghi nhớ chúng nhanh chóng hơn. Cha mẹ có thể kết hợp từng chữ cái với một đồ vật hoặc loài vật tương ứng để kích thích trẻ hứng thú trong quá trình học tập và tiếp thu nhanh chóng hơn. Ví dụ: chữ a – con cá, chữ g – con gà,…

Sau khi trẻ nhận biết và ghi nhớ các chữ cái, trẻ cần luyện tập phát âm để có thể đọc các chữ cái một cách chính xác hơn. Tiếp theo, trẻ sẽ học cách viết các chữ cái trong bảng chữ cái để quen thuộc và nhận biết chúng một cách nhanh chóng hơn.

4.2. Cách Đọc Bảng Chữ Cái Tiếng Việt?

Khi trẻ 4 tuổi, đó là thời điểm não bộ của trẻ phát triển mạnh mẽ, cùng với việc yêu thích và hứng thú trong việc học tập. Vì vậy, cha mẹ hãy dạy trẻ đọc và nhận biết các chữ cái một cách trực tiếp. Có thể kể chuyện, dạy phát âm của bảng chữ cái tiếng Việt, đọc các chữ cái, giới thiệu đặc điểm của chúng,… để giúp trẻ đọc tốt hơn.

Ngoài ra, để trẻ đọc bảng chữ cái chuẩn, phụ huynh có thể gợi ý các hình ảnh liên quan đến các đối tượng, con vật giúp trẻ dễ nhớ, dễ liên tưởng hơn. Cách đọc bảng chữ cái tiếng Việt từ dễ đến khó, kết hợp nhiều phương pháp học sẽ giúp trẻ dễ nhớ hơn trong quá trình học.

Cách đọc bảng chữ cái tiếng Việt hiệu quả

4.3. Bảng Chữ Cái Tiếng Việt Lớp 1 Hiện Nay Như Thế Nào?

Theo chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, bảng chữ cái tiếng Việt lớp 1 bao gồm 29 chữ cái. Trong đó, có:

• 12 nguyên âm đơn như: a, ă, â, e, ê, i, o, ô, ơ, u, ư, y.
• 17 phụ âm đầu đơn như: b, c, d, đ, g, h, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, x.
• 3 nguyên âm đôi được viết nhiều cách như: ia-yê-iê, ua-uô, ưa-ươ.
• 9 phụ âm đầu ghép 2 chữ: ph, th, tr, vh, gi, nh, ng, kh, gh.
• 1 phụ âm đầu ghép 3 chữ: ngh.

Ngoài ra, hiện nay đã có đề xuất viết thêm một số chữ cái như f, j, w, z, nhưng vấn đề này đang được xem xét và gây tranh cãi lớn.

Hi vọng với những chia sẻ cụ thể ở trên, quý phụ huynh và con em đã có được những thông tin bổ ích. Nếu đang phân vân về môi trường giáo dục phù hợp cho con, hãy đến ngay với Sakura Montessori – hệ thống trường mầm non áp dụng phương pháp giáo dục Montessori hiện đại. Đây là phương pháp giáo dục trẻ mầm non nổi tiếng trên thế giới và được các chuyên gia đánh giá cao. Nếu quý phụ huynh muốn tìm hiểu thêm về phương pháp giáo dục dạy bảng chữ cái tiếng Việt cho con hoặc các hệ đào tạo tại SMIS, vui lòng liên hệ với Sakura Montessori để được tư vấn chi tiết nhất.

Paragraph edited by: HEFC