GPT (GUID Partition Table) là một chuẩn mới dần thay thế MBR (Master Boot Record) trong việc phân vùng ổ đĩa. GPT mang đến nhiều ưu điểm và lợi ích hơn so với MBR. Mặc dù vậy, MBR vẫn đóng vai trò quan trọng trong một số trường hợp và có tính tương thích cao.

1. GPT và MBR làm những công việc gì?

Trước khi sử dụng hai chuẩn này, bạn cần phân vùng ổ đĩa. MBR và GPT là hai phương pháp khác nhau để lưu trữ thông tin về phân vùng trên ổ đĩa. Thông tin này bao gồm vị trí và định dạng của từng phân vùng, cung cấp cho hệ điều hành những thông tin cần thiết để truy cập và khởi động từng phân vùng.

Đó là lý do tại sao bạn cần chọn MBR hoặc GPT trước khi tạo phân vùng trên ổ đĩa.

2. Điểm hạn chế của MBR

MBR (Master Boot Record) là một chuẩn xuất hiện cùng IBM PC DOS 2.0 vào năm 1983. MBR có vị trí đặc biệt ở đầu ổ đĩa và chứa một boot loader, cung cấp thông tin về phân vùng logic và các hệ điều hành trên ổ đĩa.

Boot loader là chương trình khởi động hệ thống và được lưu trữ trong ROM, giúp quyết định các tính năng và giới hạn sử dụng của thiết bị.

Ví dụ, nếu cài đặt hệ điều hành Windows, boot loader của Windows sẽ nằm trong MBR. Nếu cài đặt hệ điều hành Linux, boot loader GRUB thường sẽ nằm trong MBR.

MBR có thể làm việc với ổ đĩa có kích thước tối đa 2 TB, nhưng không thể xử lý ổ đĩa lớn hơn 2 TB. Ngoài ra, MBR chỉ hỗ trợ tối đa 4 phân vùng chính. Để tạo nhiều phân vùng hơn, bạn phải chuyển một phân vùng chính thành “phân vùng mở rộng” và tạo các phân vùng logic bên trong.

3. Lợi thế của GPT

GPT (GUID Partition Table) là chuẩn phân vùng mới thay thế MBR. GPT liên quan đến UEFI – một giao diện và hệ thống khởi động hiện đại hơn. GPT thay thế các hệ thống phân vùng MBR cũ bằng tính năng và giao diện hiện đại hơn.

GPT được gọi là GUID Partition Table vì mỗi phân vùng trên ổ đĩa có một “global unique identifier” (GUID). Điều này giới hạn không gian của MBR. Ổ đĩa có thể lớn hơn rất nhiều và giới hạn kích thước phụ thuộc vào hệ điều hành và hệ thống tập tin.

GPT cho phép tạo không giới hạn phân vùng. Với Windows, bạn có thể tạo lên đến 128 phân vùng trên một ổ đĩa GPT mà không cần phải tạo phân vùng mở rộng.

Trên ổ đĩa MBR, dữ liệu phân vùng và dữ liệu khởi động được lưu trữ ở một vị trí duy nhất. Nếu dữ liệu này bị ghi đè hoặc hỏng, bạn có thể gặp sự cố. Ngược lại, GPT lưu trữ nhiều bản sao của dữ liệu này trên đĩa, giúp khôi phục dữ liệu nếu bị hỏng.

GPT cũng lưu trữ các giá trị Cyclic Redundancy Check (CRC) để kiểm tra tính toàn vẹn của dữ liệu. Nếu dữ liệu bị lỗi, GPT sẽ phát hiện và cố gắng khôi phục từ một vị trí khác trên ổ đĩa. Trong khi đó, MBR không có cách để biết dữ liệu đã bị lỗi hay không, và vấn đề chỉ được nhận biết khi quá trình khởi động thất bại hoặc phân vùng biến mất.

4. Sự khác biệt giữa MBR và GPT là gì?

Cả MBR và GPT có thể là loại ổ cơ bản hoặc ổ động. Tuy nhiên, GPT hoạt động tốt hơn MBR trong nhiều khía cạnh:

• GPT hỗ trợ ổ đĩa lớn hơn 2TB, trong khi MBR không thể.
• GPT hỗ trợ phân vùng lên đến 18 exabyte và tối đa 128 phân vùng trên mỗi ổ đĩa, trong khi MBR chỉ hỗ trợ ổ đĩa lên đến 2 terabyte và tối đa 4 phân vùng chính (hoặc 3 phân vùng chính, 1 phân vùng mở rộng và nhiều phân vùng logic không giới hạn).
• GPT cung cấp độ tin cậy cao hơn nhờ tính toàn vẹn dữ liệu và khả năng bảo vệ sao chép. Dữ liệu quan trọng đối với hoạt động của nền tảng được lưu trữ trong các phân vùng thay vì các sector không được phân vùng hoặc ẩn.
• GPT được phân vùng với các bảng chính và dự phòng để cải thiện tính toàn vẹn của cấu trúc dữ liệu.

Thông thường, MBR và BIOS (MBR + BIOS), GPT và UEFI (GPT + UEFI) hoạt động kết hợp với nhau. Điều này là bắt buộc đối với một số hệ điều hành (ví dụ: Windows), nhưng là tùy chọn đối với những hệ điều hành khác (ví dụ: Linux). Khi chuyển đổi ổ đĩa hệ thống sang GPT, hãy đảm bảo bo mạch chủ hỗ trợ chế độ khởi động UEFI.

5. Khả năng tương thích

Ổ GPT bao gồm một “protective MBR” để phòng ngừa các công cụ cũ chỉ có thể đọc MBR. MBR đảm bảo rằng các công cụ cũ không nhầm lẫn ổ GPT với một ổ chưa phân vùng và ghi đè dữ liệu GPT bằng MBR mới. Nghĩa là MBR bảo vệ dữ liệu GPT.

Windows có thể khởi động từ GPT trên UEFI – áp dụng cho phiên bản 64-bit của Windows 8.1, 8, 7, Vista và các phiên bản máy chủ tương ứng. Tất cả các phiên bản của Windows 8.1, 8, 7, Vista cũng có thể đọc ổ GPT và sử dụng chúng để lưu trữ dữ liệu.

Các hệ điều hành hiện đại khác cũng hỗ trợ GPT. Linux tích hợp sẵn hỗ trợ GPT. Apple Intel Mac không sử dụng APT (Apple Partition Table) mà sử dụng GPT để phân vùng ổ đĩa.

Hãy khám phá thêm về các chủ đề tương tự trên hefc.edu.vn.

Edited by: HEFC