Nhắm Mục Tiêu

Kỹ năng kí xướng âm là một trong những kỹ năng quan trọng trong lĩnh vực âm nhạc, yêu cầu người học có khả năng cảm nhận và phát âm chính xác các âm thanh. Kỹ năng này cho phép bạn nghe và xướng một đoạn nhạc mà không cần sử dụng các công cụ hỗ trợ khác. Điều này rất hữu ích cho những ai muốn phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực âm nhạc, bao gồm sáng tác, phối khí, chơi nhạc cụ và ca hát.

Khi Gặp Khó Khăn

Hình dung một tình huống đơn giản: Bạn nghe được một giai điệu hay vào một ngày đẹp trời. Bạn quyết định ghi lại nó vào điện thoại để sáng tác, nhưng do thiếu khả năng cảm nhận giai điệu, bạn không thể nghe lại và chép chính xác nó xuống giấy. Bạn buộc phải nhờ người khác hỗ trợ, tốn chi phí và mất thời gian, nhưng không chắc người bạn nhờ có thể hiểu đúng mong muốn của bạn. Bạn cảm thấy việc này không còn thú vị nữa, phải không?

Tập Trung Vào Tiếng Ca

Người đam mê hòa âm phối khí cũng gặp khó khăn tương tự. Nếu không cảm nhận được giai điệu, bạn sẽ mất rất nhiều thời gian để viết nó vào máy tính. Bạn cũng cần nghe ra những nốt chênh lệch để chỉnh sửa sao cho hợp lý.

Còn đối với những ai đam mê ca hát, tưởng tượng một ngày nào đó bạn nhận được một bài hát mới. Đừng nói với tôi rằng bạn sẽ nhờ ai đó hát dùm để bạn bắt chước hay nói “Hẹn anh/chị mai mốt gì đó em sẽ trình diễn cho anh/chị xem ạ!!!”. Thực sự, việc này thiếu tính chuyên nghiệp và mất rất nhiều thời gian của bạn, phải không?

Rèn Luyện Kỹ Năng Xướng Âm

Để rèn luyện kỹ năng kí xướng âm tốt, người học cần nắm vững kiến thức nhạc lý (để kí nhạc) và rèn luyện cảm nhận và xướng giai điệu một cách thành thạo. Trong bài chia sẻ hôm nay, chúng tôi sẽ tập trung vào phân tích cách tiếp cận kỹ năng cảm nhận âm thanh và xướng giai điệu để tìm ra phương pháp rèn luyện hiệu quả. Đầu tiên, hãy cùng nhau tìm hiểu “Yêu cầu của kỹ năng này là gì?”

Yêu Cầu Của Kỹ Năng

Thứ nhất, người học cần hiểu về cơ bản của nhạc lý để có thể hiểu những đoạn nhạc mình đang xướng.

Thứ hai, khi thực hành kỹ năng này, người học cần tập trung vào việc nghe và phát âm thanh cho đúng, không chỉ hát theo cảm nhận cá nhân, không chỉ để trình bài hoặc khoe với người khác. Bạn nhớ rằng, số lượng bài hát bạn xướng được không thể hiện được đúng khả năng xướng âm của bạn.

Thứ ba, để cảm nhận giai điệu tốt, người học cần phát triển hai kỹ năng quan trọng là cảm nhận tiết tấu và cao độ của âm thanh. Đây là những kỹ năng cần được thực hành đều đặn trong thời gian dài. Nghe có vẻ đơn giản nhưng thực tế lại có nhiều người gặp khó khăn với kỹ năng này. Một trong những vấn đề quan trọng là thiếu phương pháp học tập phù hợp. Không phải việc dành nhiều giờ luyện tập là tốt, bạn cần luyện tập một cách “có ý thức”. Trong việc luyện tập, bạn cần tuân thủ 3 quy tắc sau:

1. Hãy chia nhỏ thành nhiều phần nhỏ và thực hiện theo ba hướng: Thứ nhất, nhìn nhận nhiệm vụ là một khối toàn thể. Thứ hai, chia nhỏ nhiệm vụ thành các mảng nhỏ nhất có thể. Thứ ba, sử dụng thoải mái thời gian, giảm tốc độ hành động, sau đó tăng tốc để hiểu được cấu trúc bên trong nhiệm vụ.

2. Lặp đi lặp lại: Theo quan điểm sinh học, không có gì hiệu quả hơn việc hành động và “lặp đi lặp lại” để xây dựng kỹ năng. Hành động và lặp lại giúp các neuron trong não liên kết mạnh mẽ hơn, từ đó khả năng cảm nhận âm nhạc của bạn cũng được phát triển.

3. Học để cảm nhận: Đừng nghĩ rằng dành nhiều thời gian tự ôn là cách tập hiệu quả nhất. Điều này chỉ đúng khi bạn ở điểm nhạy cảm, ở rìa tới hạn của khả năng. Càng gần giới hạn, bạn sẽ cảm nhận được sự tập trung, kết nối, tỉnh táo và phát triển. Không có gì dễ dàng, tự nhiên, thói quen hay tự động ở điểm này.

Nhìn chung, việc rèn luyện kỹ năng xướng âm giống như khám phá một căn phòng tối và xa lạ. Bạn sẽ bắt đầu chậm rãi, va vào đồ đạc trong phòng, dừng lại, suy nghĩ và bắt đầu lại. Bằng sự kiên nhẫn và chút đau đớn, bạn sẽ lần mò khám phá không gian đó, chú ý đến những lỗi mắc phải và mở rộng khoảng không gian mà bạn muốn đạt được. Cuối cùng, bạn có thể đi quanh phòng một cách nhanh chóng bằng trực giác.

Phương Pháp Rèn Luyện Kỹ Năng Xướng Âm

Bây giờ, chúng tôi sẽ minh họa ba quy tắc trên bằng cách hướng dẫn bạn xướng cao độ (một phần quan trọng trong kỹ năng xướng âm).

Bước đầu tiên là hiểu rằng kỹ năng xướng âm là một loại kỹ năng. Bạn cần hiểu sự khác nhau giữa kỹ năng này và các môn học/kỹ năng khác và phải tiếp cận nó theo quy tắc nào. Giờ là lúc chia nhỏ nhiệm vụ và rèn luyện từ từ (quy tắc 1). Bài học đầu tiên trong việc luyện xướng cao độ không phải là tìm một đoạn nhạc để xướng theo, mà là làm quen với cao độ của 7 nốt nhạc chính (Đô, Rê, Mi, Fa, Sol, La, Si) thông qua dụng cụ hỗ trợ như piano, guitar, ứng dụng trên điện thoại, máy tính, v.v. Hãy học từng nốt một trước khi học một đoạn nhạc hoàn chỉnh! Dành nhiều thời gian để tập bấm từng nốt nhạc theo thứ tự từ thấp lên cao (Đô, Rê, Mi…) và ngược lại, chú ý lắng nghe và xướng theo nốt nhạc đó. (Gợi ý: ghi âm để so sánh âm thanh bạn phát ra với âm thanh của nhạc cụ. Có giống nhau không?). Hãy nhớ rằng: việc tập lắng nghe và xướng âm phải rất chậm và chính xác. Nếu có lỗi sai, hãy tìm hiểu nguyên nhân và sửa, không nên tiếp tục nếu còn sai. Dần dần, khi tiến bộ, bạn có thể nâng cao bài tập bằng cách nghe và xướng theo những nốt có khoảng cách cao hơn (Ví dụ: Đô -> Mi -> Sol, Mi -> Sol -> Si…) hoặc những nốt cao khác nhau một cách ngẫu nhiên. Nếu bạn cảm thấy mất tập trung, chuyển sang bài tập khác bằng cách thay đổi ngược lại, bạn sẽ xướng nốt nhạc trước, sau đó kiểm tra lại bằng nhạc cụ. Điều quan trọng là chia nhỏ, lặp đi lặp lại và luôn thử thách bản thân.

Sau khi tập nghe từng nốt nhạc, hãy có bài tập để nâng cao trình độ và đổi bài tập để tăng sự hứng thú và nâng cao trình độ. Bài tập sau đây sẽ giúp bạn làm được điều đó:

Dĩ nhiên, trước khi xướng giai điệu, bạn cần xướng được tiết tấu của đoạn nhạc. Dưới đây là hình ảnh hỗ trợ để đọc tiết tấu của bài tập:

Sau khi xướng được tiết tấu, chúng ta sẽ tiếp tục với việc xướng cao độ từng nốt nhạc. Với bài tập này, chúng ta sẽ luyện xướng cao độ như sau:

• Dãy nốt là: Đô (C) – Đô (C) – Rê (D) – Rê (D) – Rê (D) – Mi (E) – Mi (E) – Fa (F) – Mi (E) – Rê (D) – Đô (C).
• Với 2 nốt Đô đầu tiên: nếu bạn nhớ cao độ, tốt, nếu không nhớ, hãy sử dụng dụng cụ hỗ trợ để nghe cao độ lại.
• Đến 3 nốt Rê tiếp theo: Hãy mạnh dạn xướng lên, chúng ta cần phải sai để sửa. Cách để xướng nốt nhạc chính xác là dò cao độ bằng cách từ nốt mình nhớ cao độ tốt nhất (thường là nốt Đô) rồi xướng liên tiếp các nốt nhạc cho đến khi tìm được cao độ của nốt mình cần. Theo dãy nốt Đô – Rê – Mi – Fa – Sol – La – Si, nốt Rê nằm kế nốt Đô, vậy bạn chỉ cần xướng Đô rồi xướng Rê, cao độ bạn xướng sẽ có xác suất chính xác hơn.
• Tương tự như vậy với nốt Mi: xướng Đô, Rê, rồi mới xướng Mi.
• Với nốt Fa cũng vậy: xướng Đô, Rê, Mi rồi mới xướng Fa.

Tiếp tục tìm hiểu từng đoạn nhạc, ghép chúng với tiết tấu đã tập được. Cuối cùng, so sánh những gì bạn cảm nhận với kết quả thực tế. Nếu sai, hãy nghe lại và tìm hiểu nguyên nhân để khắc phục. Dưới đây là kết quả:

Hãy nhớ rằng: “Bạn đang tập cảm thụ giai điệu, việc bạn tập luyện cũng giống như bạn đang đi trong căn phòng tối om, thất bại là điều không thể tránh khỏi và là một phần quan trọng để phát triển kỹ năng này. Chia nhỏ, lặp đi lặp lại, cảm nhận sự thất bại và vượt qua nó, sau đó tìm kiếm những thử thách mới trong quá trình tập luyện là những quy tắc quan trọng. Trong quá trình tập luyện, bạn không cần phải thể hiện hay chiến thắng bất kỳ ai, bạn chỉ cần chiến thắng chính bản thân và cảm nhận điều đó từng ngày.”

ADAM Muzic hy vọng bài viết đã giúp ích cho bạn trong việc rèn luyện kỹ năng xướng âm. Mong rằng những quy tắc mà chúng tôi chia sẻ có thể áp dụng trong việc rèn luyện các kỹ năng khác, bao gồm thanh nhạc, chơi nhạc cụ và thậm chí các môn thể thao. Nếu bạn cần thêm lập luận để củng cố niềm tin, vui lòng xem ở cuối bài. Chúc bạn thành công trong việc phát triển kỹ năng xướng âm.