Tật loạn thị một mắt hoặc hai mắt có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, kể cả trẻ em và người lớn. Loạn thị là một tật về khúc xạ có yếu tố dị truyền nên nhiều trường hợp trẻ sơ sinh cũng có thể bị. Các trường hợp loạn thị khác có thể là ảnh hưởng của một tai nạn chấn thương mắt, bệnh lý hoặc của phẫu thuật.
1. Chứng loạn thị là gì?
1.1. Khái niệm bệnh loạn thị
Bệnh loạn thị là một chứng khúc xạ về mắt khá phổ biến, người bị bệnh khiến cho hình ảnh quan sát được không hội tụ tại 1 điểm ở võng mạc mà ở nhiều điểm, khiến cho hình ảnh bị mờ.
Loạn thị có thể xảy ra ở một mắt, cũng có thể xảy ra ở cả hai mắt và mức độ loạn cũng có thể khác nhau.
Giác mạc là vùng tròn chỏm cầu trong suốt nằm ở phía trước của nhãn cầu, ánh sáng sẽ đi xuyên qua giác mạc để hội tụ tại một điểm. Khi bị loạn thị tức là giác mạc đã bị biến dạng không đồng đều, không còn độ cong chuẩn mực cần có khiến cho các tia sáng sau khi đi qua bị hội tụ ở nhiều điểm khác nhau như phía trước hoặc phía sau của võng mạc.
Ở những người không mắc bệnh, khi đi qua giác mạc, ánh sáng sẽ hội tụ tại một điểm trên võng mạc. Ở những người mắc bệnh loạn thị thì ánh sáng sẽ hội tụ ở nhiều điểm khiến cho hình ảnh người bệnh nhìn thấy bị nhòe hoặc mờ. Giác mạc có hình dáng bất thường chính là nguyên nhân khiến cho khả năng tập trung ánh sáng bị ảnh hưởng.
Sự bất thường của giác mạc có thể là do:
– Bề mặt của giác mạc bị nhấp nhô, gồ ghề, được chẩn đoán thông qua bản đồ giác mạc. Trường hợp này không thể điều chỉnh được bằng kính.
– Loạn thị do độ cong của trục giác mạc bị khác nhau, trường hợp này có thể điều chỉnh được bằng kính, đo khúc xạ có thể phát hiện ra bệnh. Có 2 loại loạn thị là:
+ Loạn thị theo quy tắc (loạn thị thuận): Trục hội tụ mạnh là trục đứng 90 độ
+ Loạn thị không theo quy tắc (loạn thị nghịch): Trục hội tụ mạnh là trục ngang 180 độ
+ Loạn thị chéo: Trục hội tụ mạnh là trục chéo 45 độ đến 135 độ.
Bệnh loạn thị thường có nguy cơ mắc cao ở những đối tượng sau đây:
– Trong gia đình đã có những người từng mắc bệnh loạn thị hoặc các vấn đề về khúc xạ mắt, đặc biệt những người có cả bố và mẹ đều bị loạn thị thì khả năng bị di truyền bệnh này khá cao.
– Những người bị sẹo giác mạc hoặc những tổn thương khác về giác mạc.
– Những người bị cận hoặc viễn nặng.
– Đã từng trải qua một số phẫu thuật về mắt như phẫu thuật đục thủy tinh thể.
– Những người cao tuổi thường có nguy cơ cao mắc bệnh hơn người trẻ tuổi.
1.2. Triệu chứng của loạn thị một mắt, loạn thị hai mắt là gì?
Triệu chứng của bệnh loạn thị thường gặp như sau:
– Hình ảnh khi nhìn thấy bị mờ nhòe hoặc bị méo mó không đúng hình dạng thật.
– Tầm nhìn bị nhân đôi, cùng 1 vật nhưng xuất hiện thêm 2-3 bóng mờ mờ bên cạnh.
– Nhìn ở mọi khoảng cách đều cảm thấy khá khó khăn.
– Thường xuyên bị nhức mỏi mắt, đau cổ, đầu , vai, gáy kèm theo chảy nước mắt nhiều.
Để chẩn đoán bệnh loạn thị, cần đi khám mắt để kiểm tra mắt bằng bảng đo thị lực, bản đồ giác mạc, đo độ cong giác mạc…Bệnh này thường không diễn tiến nhanh mà xảy ra chậm nên người bệnh thường bỏ qua các triệu chứng mà không đi khám ngay.
1.3. Phân biệt loạn thị một mắt, loạn thị hai mắt với cận thị
Bệnh loạn thị và cận thị là hai tật khúc xạ khá phổ biến. Người bệnh thường không biết mình đang bị loạn thị hay cận thị khi nhìn hình ảnh đều thấy bị mờ đi. Có thể phân biệt hai tật khúc xạ này dựa trên những dấu hiệu như sau:
– Cận thị có thể nhìn đồ vật ở gần một cách rõ nét, chỉ đến khi đưa vật ra xa thì mới bắt đầu thấy mờ, càng ra xa càng thấy mờ nhiều hơn. Còn loạn thị thì dù để vật ở khoảng cách rất gần vẫn thấy vật bị mờ, không chỉ mờ, thậm chí còn có thể nhìn thấy 2-3 ảo ảnh ở bên cạnh.
– Cận thị sẽ tăng nặng theo thời gian vì mắt phải điều tiết nhiều sẽ tăng độ cận lên còn loạn thị không tăng độ theo thời gian.
– Kính dành cho người cận thị là thấu kính phân kỳ còn kính dành cho người loạn thị là thấu kính hội tụ.
2. Cách điều trị bệnh loạn thị
Nếu người bệnh bị loạn thị nhẹ, không quá ảnh hưởng đến chức năng nhìn và đời sống hàng ngày thì có thể không cần điều trị. Nhưng nếu khả năng nhìn bị ảnh hưởng, mức độ loạn thị nặng hơn thì cần phải điều trị để tránh bị năng hơn dẫn đến nhược thị hoặc lác mắt. Những phương pháp điều trị nhược thị (bao gồm cả một mặt và hai mắt) như sau:
– Cho người bệnh đeo kính. Đây là một phương pháp điều trị loạn thi khá đơn giản, hiệu quả, tiết kiệm, có thể áp dụng rộng rãi đối với mọi đối tượng mà không để lại biến chứng gì. Bệnh nhân cần đi khám để đo kính mới có thể xác định được loại kính cần đeo.
– Phương pháp phẫu thuật trong điều trị loạn thị. Trong trường hợp việc đeo kính không mang lại hiệu quả trong điều trị loạn thị thì buộc người bệnh cần phải phẫu thuật. Phẫu thuật bằng laser hoặc dao vi phẫu để điều chỉnh định hình lại giác mạc của người bệnh vĩnh viễn. Các loại phẫu thuật phổ biến nhất hiện nay là LASIK (thay đổi khúc xạ định hình của nhu mô giác mạc), PRK (thay đổi khúc xạ cắt bỏ biểu mô của giác mạc), LASEK (định hình giác mạc ở vạt dưới của biểu mô).
– Phương pháp Ortho-K. Phương pháp này sử dụng kính áp tròng đeo vào ban đêm làm thay đổi hình dáng của giác mạc trong khi ngủ một cách tạm thời, giúp cho mắt có thể nhìn rõ cả ngày hôm sau mà không cần đeo kính. Việc đeo kính áp tròng phải được thực hiện hàng tối mới có thể giúp mắt nhìn rõ vào sáng hôm sau được.
3. Phòng ngừa chứng loạn thị một mắt, hai mắt như thế nào?
Nếu người bệnh bị loạn thị do di truyền thì không thể phòng tránh bệnh được. Còn lại những nguyên nhân khác gây bệnh loạn thị có thể phòng tránh hoặc giảm thiểu khả năng mắc nặng như sau:
– Bảo vệ mắt tránh các tổn thương đến mắt
– Để ý điều kiện ánh sáng để mắt được làm việc trong môi trường có ánh sáng tốt nhất. Những người làm việc nhiều với máy tính nên thường xuyên đeo kính chặn ánh sáng xanh để bảo vệ mắt.
– Dành nhiều thời gian cho mắt nghỉ ngơi sau khi đã làm việc trong một khoảng thời gian nhất định.
– Nếu có những bệnh lý về mắt như đau mắt hột, viêm kết mạc…thì cần sớm điều trị và điều trị triệt để nhằm tránh các biến chứng của bệnh gây nên loạn thị.
– Cần khám và điều trị sớm nếu đã có dấu hiệu của loạn thị. Tránh bệnh tăng nặng.
– Bổ sung nhiều vitamin và dưỡng chất tốt cho mắt như các loại thức ăn giàu vitamin A, omega 3…
Bài viết trên đây cung cấp những thông tin khá đầy đủ về căn bệnh loạn thị một mắt, hai mắt. Hy vọng những người đang mắc căn bệnh này sẽ cảm thấy hữu ích và tìm ra cách chăm sóc cho đôi mắt mình tốt hơn.
