Lũ Ống Là Gì?

Lũ ống là một hiện tượng thiên nhiên thường xảy ra trong mùa mưa và phổ biến ở khu vực miền núi, các lưu vực nhỏ, nơi có địa hình bị bao quanh bởi các dãy núi cao.

Lũ Quét Là Gì?

Lũ quét là một dạng lũ hình thành khi một lượng nước lớn di chuyển nhanh từ địa hình cao xuống thấp.

Quá Trình Hình Thành Lũ Ống và Lũ Quét

1. Quá Trình Hình Thành Lũ Ống

Vì địa hình không phẳng, khu vực miền núi thường có nhiều dãy núi cao kéo dài xen kẽ với các thung lũng, khe, suối, và sông nhỏ. Ở những vị trí như khe suối, sông nhỏ chảy qua hai bên sườn đồi núi, thung lũng bị khép lại làm cho đường thoát nước trở nên hẹp và co thắt ở một điểm, đó chính là nơi cơn lũ ống hình thành. Khi mưa lớn ở thượng nguồn, nước tràn về nhiều và điểm co thắt không thoát nước kịp làm cho nước dâng nhanh ở phía trên và tạo dòng chảy xiết ở phía dưới eo co thắt, tạo nên hiện tượng lũ ống.

Đồng thời, địa hình không phẳng cũng làm cho nước từ vùng trên đổ xuống bị nghẽn lại, gây nguy hại cho cả phía trên và phía dưới eo thắt. Vùng trên của lũ bị tàn phá bởi nước dâng cao và tồn đọng lâu, phần dưới hứng chịu những đợt nước xiết có năng lượng rất mạnh đổ tràn xuống hạ lưu, cuốn trôi mọi thứ trên đường đi.

2. Quá Trình Hình Thành Lũ Quét

Lũ quét hình thành do cơn mưa dông, bão nhiệt đới hoặc do nước băng trên núi tan chảy đột ngột, hoặc do đập thủy điện bị vỡ, xả lũ đập thủy điện, đập chứa nước vội vàng với lượng nước xả hàng ngàn mét khối mỗi giây. Số lượng lũ quét phụ thuộc vào độ dốc và độ rộng của con sông bên dưới đập.

Lũ quét gây ra sự tàn phá rất lớn, đặc biệt là khi địa hình có độ dốc lớn và dòng chảy không bị ngăn trở nhiều. Việc chặt phá cây cối và đốt nương bừa bãi đã làm cho nhiều cánh rừng đầu nguồn và rừng phòng hộ trở nên trống trải. Vì vậy, dòng chảy của lũ quét trở nên càng nhanh và mạnh hơn, gây ra tác động khủng khiếp.

Lũ Ống và Lũ Quét Thường Xảy Ra Ở Đâu Và Khi Nào?

• Lũ ống: Lũ ống thường xảy ra ở các khu vực núi đá vôi. Khi có lượng mưa lớn, nước tập trung nhanh chóng và dao động trong các hồ, động ngầm, làm tăng mực nước áp lực, gây ra lũ ống tại các cửa hang, khe núi.

• Lũ quét: Lũ quét thường xảy ra vào đầu mùa mưa, ở vùng núi và các địa hình dốc tạo ra dòng chảy mạnh và tốc độ chảy nhanh. Đặc điểm của nơi xảy ra lũ quét là gần đồi núi, vùng địa hình có mật độ thực vật thấp, dẫn đến lớp đất không ổn định, chảy tràn vào các thung lũng, cuốn phăng mọi cản trở trên đường, kể cả nhà cửa. Khi dòng nước lớn từ trên cao đổ xuống với tốc độ cao gặp lực cản lớn, sẽ bị dội ngược lại và va vào dòng nước tiếp theo, tạo ra nhiều xoáy nước hút tất cả mọi thứ xung quanh, làm cho mực nước dâng nhanh hơn và nguy hiểm hơn.

Thiên nhiên ngày càng đáng sợ, mức độ thiệt hại mà nó gây ra cho cuộc sống con người cũng ngày càng tàn khốc và mạnh mẽ hơn. Những hình ảnh và video về sức tàn phá của cơn lũ tràn ngập trên TV, báo chí và mạng xã hội. Gia đình không chỉ mất đi số người thân mà đã gắng gượng tích góp trong suốt thời gian dài mà còn mất nhà cửa, trường học, cầu cống, đường xá, vật nuôi, cây trồng, và tài sản.

Những Biện Pháp Phòng Chống Lũ Ống và Lũ Quét

• Khơi thông lòng dẫn để tăng khả năng thoát nước lũ bằng cách loại bỏ các vật cản tự nhiên và nhân tạo để không chặn ngang dòng chảy, làm sạch các vật liệu rắn trong lòng dẫn. Phá bỏ các công trình xây dựng không hợp lý và cải tạo hoặc bổ sung các biện pháp công trình để tăng khả năng thoát lũ tại các cầu, đập…

• Xây dựng công trình ngăn lũ để chống lũ quét và lũ ống. Việc này cần được nghiên cứu và thử nghiệm để đảm bảo hiệu quả.

• Hạn chế lũ quét bằng cách xây dựng hồ chứa, đập kiểm soát. Việc xây dựng các hồ chứa có thể giúp phòng chống lũ quét, tích nước để phục vụ sản xuất và phát điện, đồng thời kiểm soát lũ.

• Thường xuyên theo dõi thông tin mưa lũ trên TV và nghe thông tin từ báo đài để có biện pháp phòng ngừa thiệt hại nhanh chóng.

• Tích cực trồng cây và bảo vệ rừng để ngăn chặn sạt lở đất. Cây xanh giúp giữ nước, tạo ẩm không khí và hạn chế tình trạng bão, lũ lụt, sói mòn đất.

• Tránh xây nhà ở những nơi có nguy cơ bị lũ, gần dòng chảy và địa hình đồi dốc cao để giảm thiểu sự nguy hiểm.

Hỗ Trợ Phòng Chống Lũ Ống Và Lũ Quét

Theo Luật Phòng Chống Thiên Tai năm 2013 và luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật này, nhà nước có một số chính sách hỗ trợ phòng chống thiên tai như đầu tư đồng bộ, huy động nguồn lực và giải pháp để tổ chức thực hiện phòng chống thiên tai; đầu tư xây dựng công trình và hỗ trợ cộng đồng xây dựng công trình phòng chống thiên tai; đầu tư cơ sở hạ tầng cho những vùng thường xuyên bị thiên tai và di dời dân cư đến nơi an toàn; khuyến khích tham gia bảo hiểm rủi ro thiên tai và hỗ trợ sản xuất cho các doanh nghiệp đầu tư ở vùng thường xuyên bị thiên tai; và ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai có trách nhiệm tổng hợp, báo cáo về thiệt hại và nhu cầu hỗ trợ của các địa phương.

HEFC xem xét và chỉnh sửa bởi HEFC.
HEFC