Báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2018 đã ghi nhận có 570.000 ca ung thư cổ tử cung trên toàn thế giới. Mỗi năm, căn bệnh này cướp đi sinh mạng của hơn 300.000 phụ nữ.
Tại Việt Nam, theo báo cáo của Globocan năm 2018, ung thư cổ tử cung là căn bệnh ung thư phổ biến thứ 3-4 ở phụ nữ. Mỗi năm có khoảng 4.177 ca mắc mới và 2.420 ca tử vong do căn bệnh này, tức mỗi ngày có 7 phụ nữ Việt tử vong do ung thư cổ tử cung.
Ung thư cổ tử cung có nhiều nguyên nhân, trong đó một nguyên nhân chính là virus HPV. Phương thức lây truyền phổ biến nhất của HPV là qua đường tình dục.
Có tới 70% số ca ung thư cổ tử cung trên toàn thế giới có liên quan đến chủng virus HPV 16 và 18. Ngoài ra, còn có một số chủng HPV nguy cơ cao khác như 31, 33, 34, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68 và 70.
Vì lý do này, việc chích ngừa ung thư cổ tử cung là rất quan trọng. Phòng ngừa ung thư cổ tử cung bao gồm hai giai đoạn: phòng ngừa tiên phát (thông qua việc tiêm ngừa vaccine HPV) và phòng ngừa thứ phát (tầm soát và điều trị những tổn thương tiền ung thư). Trong số đó, việc chích ngừa ung thư cổ tử cung bằng vaccine được xem là phương pháp an toàn và kinh tế hơn.
Hiện nay, đã có hai loại vaccine ngừa virus chủng 16 và 18 được chấp thuận. Cả hai loại này đều được công nhận là an toàn và có thể được tiêm cùng với các loại vaccine khác như DTP (vaccine bạch hầu – ho gà – uốn ván) và viêm gan B.
Có tổng cộng 3 loại vaccine HPV, trong đó một loại chỉ tác động lên chủng virus 16 và 18, hai loại còn lại còn phòng ngừa chủng virus 6 và 11 (chủng virus gây bệnh sùi mào gà).
Việc tiêm vaccine cho phụ nữ chưa quan hệ tình dục là phương pháp chính trong việc phòng ngừa ung thư cổ tử cung. Tuy nhiên, vaccine không có tác dụng chữa trị HPV đã nhiễm trước đó hoặc các bệnh liên quan đã mắc phải. Do đó, ngay cả khi đã tiêm vaccine HPV, phụ nữ vẫn cần phải thực hiện tầm soát ung thư như bình thường.
Chích ngừa ung thư cổ tử cung bao nhiêu tuổi và lộ trình tiêm thế nào?
Nhiều người thắc mắc không biết từ bao nhiêu tuổi nên tiêm vaccine chống ung thư cổ tử cung. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị nữ giới từ 9-14 tuổi nên tiêm vaccine HPV để có hiệu quả phòng ngừa ung thư cổ tử cung cao nhất. Ở Việt Nam, Bộ Y tế khuyến nghị là từ 9-26 tuổi là độ tuổi tốt nhất trong việc chích ngừa ung thư cổ tử cung hay tiêm vaccine HPV.
Phụ nữ có tuổi từ 35 trở lên có thể tiêm ngừa ung thư cổ tử cung không? Phụ nữ từ 26 tuổi trở lên (từ 27-45 tuổi), đã có quan hệ tình dục vẫn có thể tiêm vaccine chống ung thư cổ tử cung, tuy nhiên, chưa có bằng chứng y khoa nào chứng minh hiệu quả rõ ràng của vaccine đối với trường hợp này.
Đối với việc tiêm vaccine chống ung thư cổ tử cung, phụ nữ nên tiêm lần đầu vào độ tuổi dưới 15 tuổi và có thể sử dụng lộ trình tiêm 2 liều. Khoảng thời gian giữa hai liều tiêm nên là 6 tháng, không nên vượt quá 12-15 tháng.
Trong trường hợp khoảng thời gian giữa các liều tiêm ngắn hơn 5 tháng, liều thứ 3 nên được tiêm ít nhất sau 6 tháng từ mũi đầu tiên.
Các người có hệ miễn dịch suy giảm, bao gồm những người bị nhiễm HIV và phụ nữ có tuổi từ 15 trở lên, cũng nên tiêm vaccine và cần 3 liều tiêm (0, 1-2 và 6 tháng) để có hiệu quả tối đa.
Đối tượng được khuyến nghị tiêm vaccine HPV là các bé gái từ 9-14 tuổi, trước khi có hoạt động tình dục.
